wstecz MENOLOGION powrót do strony głównej

 

I · II · III · IV· V· VI· VII · VIII · IX· X· XI · XII

 

MARZEC

 

 1 Św. męczennicy EUDOCJI.

            Św. Eudocja (Eudokia, upodobanie gr) pochodziła z Heliopolu w Fenicji (obecnie Liban) i żyła za cesarza Trajana (98-117). Początkowo prowadziła życie swawolne, przyciągała do siebie wielu mężczyzn swoją pięknością i zgromadziła duże bogactwa. Pewnego razu okazyjnie usłyszała jak niejaki German, kapłan-zakonnik, mówił o Bogu, o religii i pokucie. Uwierzyła w Chrystusa i przyjęła chrzest. Miała widzenie: anioł prowadzi ją do nieba, zobaczyła wiele duchów bezcielesnych cieszących się z jej nawrócenia, a jeden czarny osobnik, straszny z wyglądu, ryczał i wrzeszczał, bo był niezadowolony, że stracił jedną grzesznicę. Święta rozdała swe bogactwa biednym i usunęła się do klasztoru, gdzie wiernie spełniała przykazania boże, prowadziła zmagania wiodące do opanowania namiętności i zdobycia cnót (por. życiorys św. Porfiriusza 26 lutego). Wcześniejsi wielbiciele niezadowoleni z nawrócenia św. Eudocji sprawili, że oskarżona stanęła przed cesarzem Hadrianem (117-138); i tu swymi modlitwami i uzdrowieniem własnego dziecka Hadriana sprawiła, że cesarz uwierzył w Chrystusa. Po jakimś czasie znowu musiała stanąć przed zarządcą miasta Heliopola Diogenesem, ale jej cuda sprawiły, że ponownie została uwolniona. Wreszcie następca Diogenesa, Wincenty, kazał ją ściąć ok. roku 152 lub prawdopodobniej ok. 160-170.

TROPARION, ton 8.

Prawością umysłu kierując się w swym postępowaniu,* porzucając nietrwałość, piękno światowe i doczesność,* rzuciłaś się w objęcia miłości Chrystusowej jako uczennica Słowa;* niedozwolone swoje upodobania opanowałaś postem, mozolnym wysiłkiem zwyciężyłaś wroga;* dlatego zasłużyłaś u Chrystusa na podwójną koronę,* chwalebna Eudocjo, wielebna wielka męczennico;* módl się do Chrystusa o zbawienie dusz naszych.

KONTAKION, ton 4.

 W zapasach swoich walczyłaś pięknie, pełna chwały,* a uczęszczających do twej świątyni i po śmierci uświęcasz potokiem cudów;* w świątecznym nastroju prosimy cię, wielebna męczennico Eudocjo,* o uwolnienie od słabości duchowych i otrzymanie łaski cudów.

2 Św. męczennika TEODOTA, biskupa Cyrenii na Cyprze.

Św. Teodot (Theodotos, dany przez Boga gr) żył za czasów Licyniusza (308-324) i Sabinusa, rządcy Cypru. Urodził się w Galacji (Azja Mniejsza) w rodzinie chrześcijańskiej, otrzymał bardzo dobre wykształcenie i od młodych lat pragnął nieść Słowo Boże poganom. To go przyprowadziło na Cypr. Nawróceni na wiarę w Chrystusa zechcieli mieć go swoim biskupem. Za działalność misyjną stanął przed rządcą; był bity wołowymi rzemieniami, wieszany nago na drzewie, przypiekany na rozżarzonych rusztach, a gdy to jego nie złamało, wbili mu w stopy gwoździe i zmuszali do biegania. Wreszcie wrzucono go do więzienia. Tymczasem, zwyciężywszy Licyniusza, na tron wszedł Konstantyn Wielki (306-337). Prześladowanie chrześcijan ustało, św. Teodot wyszedł z więzienia i jeszcze dwa lata pasł swą owczarnię jako biskup Cyrenii.

KONTAKION, ton 3.

Morze pogaństwa obaliłeś,* prawdziwą wiarą zadałeś cios bałwochwalstwu;* stałeś się całopalną dla Boga ofiarą,* dlatego jak rosą pokryłeś świat cudami, święty biskupie Teodocie;* proś Chrystusa Boga o bogate dla nas miłosierdzie.

3 Świętych męczenników EUTROPIUSZA, KLEONIKA i BAZYLISKA.

            Święci Eutropiusz (Eutropios, mający dobre obyczaje gr) i Kleonik (Kleonikos, sławny zwycięzca gr) żyli za cesarza Maksymiana (285-305), byli rodzonymi braćmi i przyjaciółmi św. Teodora Tyrona (wspomnienie 17 lutego), a św. Bazylisk (Basiliskos, mały król, książątko gr) jego kuzynem. Po męczeńskiej śmierci św. Teodora pozostawali wciąż w więzieniu w Amazji, gdzie wielu pogan nawrócili na wiarę chrześcijańską. Za odważne wyznawanie wiary skazano ich na męczarnie i zadano wiele ran. Zjawił im się Chrystus i uzdrowił ich. Wielu pogan widząc ten cud, uwierzyło w Chrystusa i zaraz zostali ścięci mieczem. Św. Kleonika pochlebstwami i obietnicami prokonsul chciał odwieść od Chrystusa, lecz ten dzielnie się wyprostował i wyśmiał niedorzeczność prokonsula i bezsilność bóstw pogańskich. Nawet dzięki jego modlitwom przewrócił się posąg Artemidy. Wtedy przygotowano trzy kotły z gotującym się wapnem i smołą i wrzucono w nie trzech Męczenników, skąd wyszli bez szkody. Wreszcie Eutropiusza i Kleonika ukrzyżowano, a Bazyliska zamknięto w więzieniu i tam po roku zmarł, w dniu 22 maja.

            KONTAKION, ton 1.

Trójka męczenników* przed wielu ludźmi w cierpieniach wyznała wiarę w Przenajświętszą Trójcę.* Obchodząc dziś ich święte zbawienne dla świata wspomnienie,* z wiarą ich wysławiajmy.

4 Św. ojca naszego GERASYMA z brzegów Jordanu.

                Św. Gerasym (Gerasimos, zaszczytny, wiekowy gr) urodził się w Licji (Mała Azja), ale od młodych lat prowadził życie ascetyczne w egipskiej pustyni, później nad Jordanem, gdzie założył klasztor. W Wielki Post wraz z braćmi opuszczał klasztor i przez pięć dni w tygodniu przebywał na pustyni. W sobotę i niedzielę zbierali się w świątyni, by uczestniczyć w Liturgii i przyjąć Komunię świętą; w te dwa dni przyjmowali gotowany posiłek; w inne tylko chleb i wodę. Pewnego razu w pustyni spotkał lwa, któremu w łapę wbił się kolec; Święty kolec wyjął, a łapę przewiązał płótnem. Odtąd lew krok w krok chodził za nim i jak domowe zwierzę służył mu do śmierci. Umarł 5 marca 475 roku.

KONTAKION, ton 4.

Rozpalony miłością z góry,* surowość pustyni nad Jordanem wolałeś bardziej niż wszystko, co rozkoszne na świecie;* dlatego lew był ci posłuszny, ojcze, aż do śmierci,* i pogrążony w żalu na twym grobie zakończył życie;* tak Bóg cię wysławił.* Modląc się do Niego, pamiętaj o nas, ojcze Gerasymie.

5 Św. męczennika KONONA.

                Św. Konon (Konōn, dopełniacz: Konōnos, imię wodza ateńskiego, pracujący gr) żył w pierwszym stuleciu po Chrystusie, w małoazjatyckim mieście zwanym Izauria, leżącym na północnych stokach gór Taurus. Na naleganie rodziców poślubił młodą dziewczynę, którą po ślubie przekonał, by zachowała dziewictwo. Młode małżeństwo żyło jak brat z siostrą, poświęcając się tylko Bogu. Św. Konon do wiary doprowadził i swoich rodziców. Jego ojciec Nestor za krytykowanie kultu pogańskiego skazany został na śmierć. Wcześnie też zmarła matka i żona; odtąd więc całkowicie poświęcił się w klasztorze modlitwie zaprawianej surowym postem. Przez swoje nauczanie i dokonywanie cudów wielu przyprowadził do Chrystusa. Gdy w Izaurii zaczęły się prześladowania chrześcijan, pierwszy ucierpiał św. Konon. Za nie złożenie ofiary bożkom został do krwi pobity przez oprawców. Lecz mieszkańcy Izaurii z bronią stanęli w jego obronie. Kaci przestraszeni uciekli z miejsca kaźni, zostawiając poranioną i zalaną krwią swoją ofiarę. Św. Konon żałował, że nie mógł ponieść śmierci za Chrystusa. Po dwóch latach umarł i został pochowany obok swych rodziców i żony.

            KONTAKION, ton 3.

Anielską czystość na ziemi zachowując,* masz zaszczyt przebywać w towarzystwie aniołów;* rodziców doprowadziłeś do poznania Chrystusa,* i wyznając wiarę w Boga w Trójcy jedynego,* w cierpieniach krew swoją przelałeś;* męczenniku Kononie,* módl się do Niego za nami wszystkimi

6 Świętych 42 MĘCZENNIKÓW Z AMORIUM.

                Ci pochodzący ze szlachetnego rodu młodzieńcy, pełniący wysokie funkcje przy cesarzu obrazoburcy Teofilu (829-842), jako niewolnicy zostali wywiezieni do Irenopola (dzisiejszy Bagdad), gdy Amorium, metropolia Galacji Drugiej, wpadła w ręce kalifa Mou’tassema (24 września 838 roku). Groźby, obietnice, długie tortury, więzienie, w ogóle nic nie zdołało skłonić ich do zdrady Chrystusa. Zostali ścięci mieczem 6 marca 848 roku za kalifa Moutawakkela.

TROPARION męczenników (8A).

            KONTAKION, ton 2.

Wojowników za wiarę,* którzy nowo zabłysnęli,* dla Chrystusa z oddaniem cierpiących,* girlandami pochwał zasłużenie wszyscy uwieńczmy,* bo się  modlą do Chrystusa za nami* jako baszty i strażnicy krajów chrześcijańskich.

7 Świętych męczenników BAZYLEGO, EFREMA i innych biskupów Chersonezu.

                Za cesarza Dioklecjana (284-305) biskup Jerozolimy Hermon wysłał dwóch skupów głosić wiarę: Efrema (Efraim, płodorodny, obfitujący w płody hbr) do Scytii i Bazylego na Chersonez w Taurydzie (półwysep na północnym wybrzeżu Morza Czarnego, dziś Krym). Obaj zginęli śmiercią męczeńską: Bazylego ukamienowali na Chersonezie Żydzi, Efrema nad Dunajem mieczem ścięli poganie. Potem przyszli głosić Chrystusa: Eugeniusz, Agatodor (Agathodoros, dobry dar gr), Kapiton (Kapitōn, dopełniacz: Kapitōnos, caput, głowa łac) i Elpidiusz (Elpidios, nadzieja gr); lecz poganie na nowo powstali i zmasakrowali ich. Wówczas przysłano z Jerozolimy św. Eteriusza (Aitherios, eteryczny, subtelny, niematerialny gr), który widząc brutalność tych plemion, udał się do Konstantynopola prosić wsparcia u cesarza św. Konstantyna Wielkiego (324-337) i udało mu się dzięki temu usunąć pogaństwo z Chersonezu i zbudować świątynię. Święty z czasem wybrał się do Konstantynopola, by podziękować cesarzowi. Był tam przyjęty z radością, lecz w powrotnej drodze na Chersonez zginął na rzece Danapris w czasie gwałtownej burzy i wiatru.

KONTAKION, ton 2.

Nadszedł dzień pełen światła,* w którym obchodzimy święto* pasterzy chwalebnie pełniących biskupią służbę na Chersonezie,* cierpiących za owczarnię Chrystusa.* Święci biskupi męczennicy, proście Zwierzchnika pasterzy, Chrystusa,* by zaliczył nas do owiec stojących po prawej stronie,* byśmy do was wołali:* Witajcie święci ojcowie, bo swoją krew dla Chrystusa-ście przelali.

8 Św. ojca naszego i wyznawcy TEOFILAKTA, metropolity Nikomedii.

            Św. Teofilakt (Theophylaktos chroniony przez Boga gr), głośny na całym Wschodzie, żył VIII wieku w Konstantynopolu w czasie walk o ikony, był uczniem św. Tarazjusza, potem pierwszym sekretarzem cesarstwa. Św. Tarazjusz (wspomnienie 25 lutego) po wyborze na patriarchę (787 rok) założył klasztor nad brzegiem Morza Czarnego i przyjął do niego Teofilakta i Michała z Synnady. Po kilku latach wyświęcił ich na biskupów: Michała do Synnady i Teofilakta do Nikomedii. Św. Tarazjusz umarł w roku 806. Gdy Leon V Ormianin ((813-820) został cesarzem, na nowo rozgorzała walka o święte ikony. W czasie tej walki św. Teofilakt przepowiedział cesarzowi szybki upadek i za takie śmiałe proroctwo został zesłany do twierdzy Strobil w Małej Azji, gdzie po trzydziestu latach ciężkich cierpień zmarł w 845 roku. Po latach, za cesarzowej Teodory (842-855) herezja wygasła i, gdy patriarchą był św. Metody (843-847), ciało św. Teofilakta przeniesiono z zesłania do Nikomedii i złożono w kościele, który on sam zbudował.

TROPARION ton 6.

W ukryciu żyłeś, pełen chwały,* ale Chrystus cię ujawnił* jakby światło na świeczniku dostępnym tylko rozumowi* i wręczył ci księgi nauk* pochodzących od Ducha Świętego;* oświeć nimi i nas, święty Teofilakcie.

KONTAKION ton 2.

Jesteś świecznikiem świecącym po krańce ziemi* święty Teofilakcie,* nauczając o Słowie współistotnym Ojcu i Duchowi,* opromieniłeś świętych Ojców Soboru* i stałeś się miłym Przenajświętszej Trójcy;* stojąc przed Nią, módl się nieustannie za nas wszystkich.

9 + Świętych 40 MĘCZENNIKÓW z Sebasty.

            Po abdykacji Dioklecjana (284-305) przez 18 lat trwały walki o władzę nad Imperium Rzymskim. Wśród tuzina pretendentów los wyróżnił Konstantyna, który objął rządy w Brytanii i Gallii po śmierci swego ojca, Konstancjusza Florusa. Zbliżył się on do chrześcijan i zyskał ich poparcie przeciwko swym współzawodnikom. W 312 roku milę od Rzymu przy moście Mulwijskim zwyciężył Maksencjusza, władcę Rzymu, w czym oddał mu największe usługi oddział chrześcijan. W 313 roku porozumiawszy się o podział imperium z jedynym pozostałym współzawodnikiem Licyniuszem, Konstantyn zatrzymał sobie Zachód. Tegoż roku w Mediolanie obaj wydali słynny edykt zaprowadzający tolerancję i równouprawnienie wszystkich kultów religijnych. Edykt wydano z powodu chrześcijan i ze względu na nich, bo tylko oni go potrzebowali. Mieścił on pośrednio zastrzeżenie, że władza nie zwraca się bynajmniej przeciw pogaństwu. Licyniusz (321-323), poganin, rezydował w Nikomedii i był władcą Tracji, Egiptu i Azji. Szykował się do wojny przeciw Konstantynowi i bojąc się zdrady, postanowił oczyścić swoje wojsko z chrześcijan.

                W tym czasie w Sebaście armeńskiej istniał oddział złożony z czterdziestu młodych żołnierzy, chrześcijan z Kapadocji, zasłużonych w wielu bojach. Odmówili złożyć ofiarę bożkom pogańskim, a więc zostali zakuci w łańcuchy, więzieni, kamienowani (rzucane kamienie leciały obok nich, jeden trafił w twarz oprawcy); nic im nie poszkodziło; wreszcie w zimową noc rozebranych wygnano na zamarznięte jezioro obok miasta. Żeby złamać wolę męczenników, obok przygotowano gorącą łaźnię. O północy, gdy zimno było nie do wytrzymania, jeden z nich załamał się i pobiegł do łaźni; skoro tylko przestąpił próg, upadł i zmarł. Trochę później niespodziewanie zrobiło się widno i ciepło; lód roztajał, woda się zagrzała. Jeden ze strażników przebudził się i nad głową każdego męczennika zobaczył jasną koronę. Ale doliczył się tylko 39 męczenników; domyślił się, że ten, który nie zniósł męczarni, pozbawił się korony. Niewiele myśląc, zbudził pozostałych strażników, rozebrał się i wyznając Chrystusa, dopełnił liczbę czterdziestu. Rankiem kaci zobaczyli, że bohaterowie są żywi. Wyprowadzono ich z wody, połamano im goleni. W czasie tej kaźni, matka najmłodszego z męczenników, Melitona (Melitōn, dopełniacz: Melitōnos, napełniający miodem gr), zachęcała syna, by wytrwał. Ciała ich włożono na wozy i powieziono na spalenie. Ledwo dyszącego Melitona zostawili na ziemi; wtedy matka podjęła ciało syna i niosła za wozem; gdy już umarł, ciało jego dołączyła do kolegów cierpienia. Wszystkie ciała spalono, a prochy rzucono do rzeki, by chrześcijanie nie mogli ich zabrać. I tak wszyscy, wraz Melitonem, otrzymali koronę męczeństwa.

TROPARION, ton 1.

Dla cierpień świętych, jakie za Ciebie znieśli,* daj się ubłagać, Panie, miłośniku człowieka* i wszystkie nasze choroby* ulecz, Ciebie prosimy.

KONTAKION, ton 6.

Wojsko ziemskie zostawiając,* przyłączyliście się w niebie do Pana, Czterdziestu Męczenników Pańskich;* bo przeszliście przez ogień i wodę, błogosławieni,* słusznie otrzymaliście chwałę niebieską i mnóstwo koron.

PROKIMEN, ton 5

Ps 11,8 i 2.

Ty, Panie, zachowasz nas i będziesz nas strzegł* od rodzaju tego i na wieki.

Stych: Zbaw mnie, Panie, bo ustał święty.

Apostoł: Hbr 12,1-10.

ALLELUJA

Ps 65,1 i 10.

Wykrzykujcie Bogu, wszystkie ziemie, psalm śpiewajcie imieniu Jego, dajcie cześć Jego chwale.

Stych: Albowiem doświadczyłeś nas, Boże, wypławiłeś nas ogniem, jak pławią srebro.

Ewangelia: Mt 20,1-16.

ŚPIEW NA KOMUNIĘ

Ps 32,1.

Weselcie się, sprawiedliwi w Panu,* prawym przystoi uwielbienie,* alleluja 3x.

10 Św. męczennika KWADRATUSA i jego towarzyszy.

                Ci święci męczennicy, mieszkańcy Koryntu, żyli za cesarzy Decjusza (249-251) i Waleriana i rządcy Grecji Jasona. Św. Kwadratus (Kwadratus, barczysty łac) jako dziecko stracił matkę i wychowywało go wprost niebo. Wspaniały, mężny, chociaż jeszcze dziecko, swoim rówieśnikom, którzy go odwiedzali, również pomagał dążyć do świętości; on ich wszystkich przewyższał i uczył ich prawdy. Byli to Anekt (Anektos, znośny, do zniesienia gr), Paweł, Dionizy, Cyprian, Krescens (łac. crescens, wzrastający łac) i wielu innych. Po pewnym czasie doniesiono władzom, że są chrześcijanami. Na rozkaz Decjusza rządca Jazon ich uwięził, torturował i wreszcie kazał ściąć mieczem.

KONTAKION, ton 4.

Cierpliwym znoszeniem nieprawości* poskromiłeś pysznego wroga, bojowniku,* śmierć od miecza poniosłeś* razem z współcierpiącymi z tobą wielce mądrymi, Kwadratusie.* Dlatego czcimy wasze czcigodne wspomnienie, wołając:* wspomnijcie nas przed Panem, niepokonani męczennicy.

11 Św. ojca naszego SOFRONIUSZA, patriarchy Jerozolimy.

                Św. Sofroniusz (Sōphronios, rozsądny, roztropny gr) urodził się w Damaszku (obecnie stolica Syrii). Od młodości odznaczał się pobożnością i miłością do wiedzy. Otrzymał świetne wykształcenie w naukach świeckich i religijnych. Mądrości szukał w klasztorach i rozmowach z pustelnikami. W Jerozolimie w klasztorze św. Teodozego spotkał się z kapłanem zakonnym Janem Moschosem i odtąd razem wędrowali po klasztorach, zapisując pouczenia i biografie spotkanych ascetów. Z tych zapisek powstała potem książka Łąka duchowa. Te opowiadania dobrze oddają nastrój ówczesnego życia klasztornego; czytając je trzeba szukać treści teologicznych i moralizatorskich (czytaj: w Ojcowie Kościoła – Panorama patrystyczna, Warszawa 1991, s. 220-223: Lew ojca Gerazyma). Chroniąc się przed najazdem Persów na Palestynę w 606 roku, powędrowali do Antiochii, potem do Egiptu, do Rzymu, gdzie zmarł Jan Moschos. Św. Sofroniusz ciało jego przewiózł do Jerozolimy i pochował w klasztorze św. Teodozego. Tu został wybrany na patriarchę Jerozolimy w 634 roku. Musiał wraz ze swymi owieczkami przeżyć dwuletnie oblężenie Jerozolimy przez mahometan. Wreszcie zmęczeni, wygłodzeni chrześcijanie musieli otworzyć bramy miasta (w 637 roku) pod warunkiem, że kalif Omar oszczędzi święte miejsca chrześcijańskie. Najeźdźca warunku nie dotrzymał. Święty Patriarcha umarł w 638 roku pogrążony w głębokim bólu z powodu sprofanowania miejsc świętych.

                Do nas doszły pisma św. Sofroniusza z zakresu dogmatyki, liturgiki, biografia św. Marii Egipcjanki (wspomnienie 1 kwietnia), około 950 troparionów i stychiry Triodionu Kwiecistego od Paschy do Wniebowstąpienia. Triodiony (kanony z trzema pieśniami) jego na Wielki Post do dziś wchodzą w skład Liturgii Godzin obrządku bizantyjskiego.

KONTAKION, ton 8.

Trudząc się nadzwyczaj gorliwie o sprawy boże* i otwierając usta pełne sprawiedliwych nakazów,* kładąc dobre fundamenty Kościoła* mające oparcie w istniejących tam wspólnotach zakonnych,* najmądrzejszy z patriarchów Sofroniuszu Jerozolimski,* głosiłeś wobec całego świata pełne mądrości nauki,* pouczeni nimi wołamy do ciebie: Witaj chlubo prawowiernych.

12 Św. ojca naszego i wyznawcy TEOFANA. Św. Grzegorza Wielkiego, papieża rzymskiego.

                Św. Teofan (Theophanēs, ukazujący Boga, ukazany przez Boga gr) urodził się w Konstantynopolu z pobożnych i bogatych rodziców. Ojciec jego był krewnym cesarza Leona Izauryjskiego (717-741), dlatego Teofan na dworze cesarskim wychowywał się po wczesnej śmierci ojca i z kolei był urzędnikiem na dworze cesarza Leona Chazara (775-780). Pozycja ta wymagała wstąpienia w związek małżeński. Ale oboje małżonkowie za wspólną zgodą zachowywali czystość. W niedługim czasie podjęli w klasztorze życie zakonne.  Św. Teofan jako przełożony klasztoru na górze Sigriana na azjatyckim brzegu Bosforu brał udział we wszystkich pracach i był przykładem pracowitości i wysiłku dążenia do doskonałości. W 787 roku w Nicei brał udział w obradach VII Soboru Powszechnego przeciw obrazoburcom. Przybył tu w połatanym habicie i zabłysnął bożą mądrością w ugruntowaniu dogmatów ortodoksji. Gdy na tron cesarski wszedł Leon Ormianin (813-820), ożyła walka z ikonami. Świętego zmuszali przyjąć herezję, czemu on stanowczo się przeciwstawił. Zamknięto go w więzieniu, a klasztor spalono. Przebył zamknięty w więzieniu 23 dni i zmarł w 818 roku. Napisał Chronografię – historię Kościoła od 285 do 813 roku. Ta praca do dziś jest cennym źródłem historycznym.

            Św. Grzegorz I ur. ok. 540 roku w Rzymie, zm. 12 marca 604 tamże. Pochodził z rodziny senatorskiej; wychowany w duchu religijnym, otrzymał wykształcenie klasyczne, także poznał prawo. Był prefektem Rzymu, łagodził skutki najazdu Longobardów na Italię. Przeświadczony o niemożności pogodzenia służby Bogu i światu, zrezygnował z kariery politycznej, oddał większość majątku na rzecz Kościoła (ufundował na Sycylii sześć klasztorów), swój dom w Rzymie przekształcił na klasztor pw. św. Andrzeja Apostoła, resztę majątku rozdał ubogim. Jako kierownik założonego przez siebie klasztoru oddał się modlitwie, kontemplacji, studium Pisma św. i Ojców Kościoła. Już jako diakon przez papieża Pelagiusza II (579-590) został wysłany w charakterze wysokiego urzędnika na dwór cesarski w celu wzmocnienia stosunków między Bizancjum i Rzymem. Tu wykazał duże zdolności dyplomatyczne, zyskał uznanie cesarzy, poświęcał się też na miejscu kwestiom teologicznym. 12 września 590 roku wybrano go na papieża. Jego pontyfikat wypełniała praca we wszystkich dziedzinach życia kościelnego: głosił kazania, zarządzał dobrami kościelnymi, rozwijał opiekę społeczną, pełnił faktyczną władzę polityczną w Rzymie. Wysłał ekspedycję misyjną do Anglii na czele ze św. Augustynem. Podkreślał znaczenie prymatu papieża i szczególną rolę Stolicy Apostolskiej w Rzymie jako najwyższej władzy duchowej, rozstrzygającej sprawy Kościoła na Zachodzie i na Wschodzie. Gdy patriarcha Konstantynopola św. Jan IV Postnik (wspomnienie 2 września) nazwał się „biskupem powszechnym”, św. Grzegorz przybrał tytuł „sługi sług bożych”. Zasłużył się w dziedzinie liturgii (w Kościele łacińskim wprowadził śpiew gregoriański, a dla obrządku greckiego ułożył Liturgię uprzednio konsekrowanych Darów używaną do dziś przez prawosławnych i grekokatolików. Na Wschodzie jest czczony jako Dialogos od dzieła, które napisał: Dialogi, czyli rozmowy o życiu osób znamienitych i o nieśmiertelności duszy. Najobszerniejsze jego dzieło to Moralia, czyli komentarze do księgi Hioba – podręcznik moralności, ascetyki, mistyki. Jego Księga reguły pasterskiej jest dziełem traktującym o kapłaństwie, formacji osobistej kapłanów i obowiązkach wiernych i do dziś nie straciła swej aktualności; jest lekturą obowiązującą kapłanów i biskupów. Wpływ jego nauczania (sięgający po XIX wiek) i umiejętność rządzenia Kościołem zyskały mu przydomek Wielki (por. Rusecki M., Grzegorz Wielki, w: EK t. 6, Lublin 1993, kol. 324-325).

TROPARION o Teofanie, ton 5.

Wstrzemięźliwością życie ozdobiłeś* i umartwieniem członków ciała udaremniłeś podstępy wroga, ojcze Teofanie;* odszedłeś do Boga* jako uhonorowany uczestnik życia wieczneFgo:* proś nieustannie o miłosierdzie dla dusz naszych.

KONTAKION o Teofanie, ton 2.

Olśniony z wysokości przez Boga* opuściłeś pospiesznie zgiełk tego świata* i żyjąc w samotności,* otrzymałeś moc czynienia cudów,* i zaszczyt prorokowania,* a zostawiłeś żonę i bogactwo.

TROPARION o Grzegorzu, ton 2.

Z łaski otrzymanej z góry od Boga* i Jego siłą umacniany,* sławny Grzegorzu,* wybrałeś drogę ewangelii.* Dlatego Chrystus nagrodził twoje trudy, błogosławiony,* proś Go o zbawienie dusz naszych.

KONTAKION o Grzegorzu, ton 3.

Byłeś pasterzem podobnym do Wielkiego Pasterza owiec Chrystusa,* zastępy zakonników kierując do niebieskiej zagrody, ojcze Grzegorzu;* w ten sposób owczarnię Chrystusa nauczyłeś Jego przykazań,* teraz z nią się weselisz* i radujesz w niebieskich mieszkaniach.

13 Przeniesienie Relikwii św. ojca naszego NICEFORA, patriarchy Konstantynopola.

                Wspomnienie św. Nicefora (Nikēphoros, odniósł zwycięstwo gr) obchodzi się 13 czerwca. A przeniesienie jego Relikwii do kościoła Świętych Apostołów w Konstantynopolu miało miejsce 13 marca 847 roku za patriarchy św. Metodego i cesarzy Teodory i Michała III (842-867).

KONTAKION, ton 1.

Zastęp patriarchów* pochwalnymi pieśniami* czci świetlane twoje, sławny Niceforze, wspomnienie,* przyjął bowiem do swego grona duszę twoją po śmierci.* Dlatego dziś uwielbiony Kościół wychwalając Chrystusa Króla,* sławi jedynego Miłośnika człowieka.

14 Św. ojca naszego BENEDYKTA.

                Ścierały się mocno pojęcia o świętości na Wschodzie i Zachodzie. Wschodnia świętość, choć mająca więcej zwolenników, była bierna. Na Zachodzie wymagano, żeby mąż świątobliwy działał, by w imię Chrystusa bojował na zewnątrz. Toteż tylko na Zachodzie rozkwitła w klasztorach kultura czynu. Toteż tylko tu powstał potem konkretny program przebudowy państwa i społeczeństwa, na co nigdy nie zdobyło się chrześcijaństwo wschodnie (por. Koneczny F., Cywilizacja bizantyjska, Komorów, s. 132). I właśnie św. Benedykt (łac. Benedictus, błogosławiony, szczęśliwy) zapoczątkował nowy rodzaj życia monastycznego i dał mu regułę: Ora et labora. Urodził się w Nursji ok. 480 roku. Mając 50 lat opuścił ojcowskie bogactwa i swoich rodziców i w samotności zbliżył się do Boga przez zdobywanie cnót i ćwiczenia ascetyczne. Pociągnął za sobą wielu naśladowców, dlatego na górze Cassino w Kampanii zbudował klasztor.

KONTAKION, ton 6.

Ubogacony zostałeś łaską bożą,* czynami poświadczyłeś swoje powołanie,* Benedykcie, wybrańcze Chrystusa Boga,* za modlitwy i posty przepełniony jesteś darami Ducha Bożego,* byłeś lekarzem chorych,* odpędzałeś wrogów* i szybko wstawiasz się za nami.

15 Św. męczenników AGAPIUSZA i sześciu jego towarzyszy.

                Ci święci męczennicy żyli za czasów Dioklecjana (284-305), który był najwyższym zwierzchnikiem cesarstwa i rządził Tracją, Azją Mniejszą i Egiptem ze stolicą w Nikomedii; Maksymian rządził Italią, Recją, Hiszpanią i Afryką; Konstancjusz Chlorus (ojciec Konstantyna Wielkiego) miał Brytanię i Galię ze stolicą w Trewirze; Galeriusz obejmował prowincje bałkańskie i naddunajskie ze stolicą w Sirmium (dzisiejsza Mitrovica). Nie wiadomo skąd pochodził Agapiusz (Agapios, luby, miłość gr); Timolaus (Timolaos, okazujący szacunek dla narodu gr) był z Pontu, Dionizy z Trypolisu w Fenicji (dziś Liban); Romulus (Rōmulos, Romulus, silny gr) był subdiakonem Kościoła w Diospolu; pozostałych dwu, Publiusz i Aleksander (broniący człowieka gr) pochodzili z Gazy. Dusze ich były związane miłością do Chrystusa, powiązali więc dobrowolnie łańcuchami też swoje ręce i wyznając wiarę w Chrystusa, stanęli przed zarządcą Palestyny Urbanem, który obietnicami i pogróżkami namawiał ich do odstępstwa; gdy to nie poskutkowało, rozkazał ich ściąć 4 marca 304 roku.

16 Św. męczennika SABINUSA Egipcjanina. - Św. męczennika Aleksandra, papieża rzymskiego.

Święty męczennik Sabinus (łac. Sabinus, Sabińczyk łac) był prefektem miasta egipskiego Hermopola. W czasie prześladowania chrześcijan za Dioklecjana (284-305), wraz ze swymi kolegami ukrył się w zapadłej wsi. Ale miejsce jego pobytu wskazał za dwie złote monety pewien biedak, któremu Święty ustawicznie pomagał. Wraz z sześcioma innymi chrześcijanami został schwytany i po wielu zadawanych im cierpieniach ponieśli śmierć utopieni w Nilu w 287 roku.

Św. Aleksander I, papież od ok. 107 do ok. 117 roku. Wiadomości o nim są bardzo skąpe. Podobno wprowadził zwyczaj błogosławienia domów wodą święconą (w rzeczywistości nadał treść chrześcijańską zwyczajowi pogańskiemu). Podobno został ścięty przy via Nomentana, drodze prowadzącej poza Rzym, ale chyba tradycja ta myli go z rzeczywistym męczennikiem o tym samym imieniu. Inne źródła podają, że na rozkaz cesarza Hadriana (117-138) spalono go w piecu.

KONTAKION, ton 2.

Bożą rośliną, niewiędnącym kwiatem,* gałązką przynoszącą owoc obfity jesteś, Bogonosicielu Sabinusie;* radością swoją napełnij obchodzących z wiarą twoje wspomnienie* i módl się ciągle za nas wszystkich.

17 Św. ojca naszego ALEKSEGO, Człowieka Bożego.

                Św. Aleksy (Aleksios, obrońca gr), imię nadane z czasem anonimowemu świętemu, zwanemu według legendy syryjskiej powstałej w latach 450-475 Człowiekiem Bożym. Według niej św. Aleksy żył w Edessie (Syria) jako żebrak, zbierający jałmużnę u drzwi kościoła, którą potem rozdawał ubogim. Przed śmiercią miał wyjawić słudze kościelnemu, że jest Rzymianinem, synem zamożnych rodziców i ukrył się w Edessie, by uniknąć małżeństwa. Na wieść o tym biskup miejscowy zarządził otwarcie grobu Aleksego. Znaleziono w nim tylko ubogie szaty zmarłego.

Z późniejszych legend o św. Aleksym wymienia się: na przykład grecką ułożoną w Bizancjum w IX wieku, w której po raz pierwszy występuje imię Aleksy; jest ona zależna od podobnej o św. Janie Kalibicie (wspomnienie 15 stycznia). Korzystał z niej św. Józef Hymnograf (wspomnienie 4 kwietnia), układając w drugiej połowie IX wieku kanon jutrzni ku czci Świętego; i zachodnią, która wymienia imiona rodziców oraz mówi o powrocie św. Aleksego do Rzymu, gdzie przebywał 17 lat, żyjąc nie poznany, w nędzy i opuszczeniu, w domu swoich rodziców (por. Petrani A., Aleksy, w: EK t. 1, Lublin 1985, kol. 350-351).

TROPARION, ton 4.

Osiągnąłeś wysoki stopień cnoty,* i, oczyściwszy swój umysł, zdobyłeś szczyt pragnień,* wygaszeniem namiętności ozdobiłeś swe życie.* Zachowując szczerze nadzwyczajne posty* i trwając na modlitwie jak anioł,* zajaśniałeś w świecie niby słońce, Człowieku Boży, święty Aleksy.

KONTAKION, ton 2.

Dom swoich rodziców uważając za cudzy,* zamieszkałeś w nim jako żebrak:* otrzymawszy po śmierci wieniec chwały* stałeś się na ziemi nadzwyczajnym,* Aleksy święty Człowieku Boży,* jesteś radością dla aniołów i ludzi.

18 Św. ojca naszego CYRYLA, patriarchy Jerozolimskiego.

                Św. Cyryl (Kyrillos, pan, Pan? gr, słońce? prsk), pochodzący z wysokich sfer, posiadający wszechstronne wykształcenie świeckie i religijne, wielki asceta, znany kaznodzieja, urodził się w 315 roku. Był kapłanem Kościoła jerozolimskiego. W 350 roku zostaje patriarchą jerozolimskim; z przyczyny knowań arian trzy razy pozbawiano go tego stanowiska. Gdy Julian Apostata (361-363) w pochodzie na Persów zatrzymał się w Jerozolimie, rozkazał w szybkim tempie odbudować za publiczne pieniądze świątynię Salomona, wówczas Święty, powołując się na słowa proroków potwierdzone przez Chrystusa, publicznie powiedział, że nie zostanie z niej kamień na kamieniu; rzeczywiście w nocy miało miejsce trzęsienie ziemi, które wysadziło w powietrze stare fundamenty wraz z otaczającymi je budynkami. Głównym motywem tej inicjatywy Juliana była chęć zadania kłamu słowom Chrystusa, że ze świątyni nie zostanie kamień na kamieniu. (Czytaj o tym w: Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, Warszawa 1986, s. 309). Św. Cyryl uczestniczył w drugim Soborze Powszechnym w Konstantynopolu w 381 roku. Papież Leon XIII ogłosił go doktorem Kościoła. Zostawił po sobie pisma, z których główne to: Katechezy, osiemnaście nauk skierowanych do katechumenów, nauki wprowadzające w tajemnice wiary (mistagogiczne), podstawowe pouczenia o całości prawd wiary chrześcijańskiej. Umarł w 387 roku.

KONTAKION, ton 1.

Bożymi natchnieniami wypowiadanymi swoimi ustami* oświeciłeś, mądry Cyrylu, swych ludzi:* cześć oddawać Trójcy Przenajświętszej nierozdzielnej co do natury,* posiadającej zaś trzy oddzielne Osoby.* Dlatego z radością obchodzimy twoje bardzo święte wspomnienie,* mając ciebie za pośrednika przed Bogiem.

19 Świętych męczenników CHRYZANTA i DARII.

                Ci święci Męczennicy, Chryzant (Chrysanthos, złocisto kwitnący gr) i Daria (Dareia, silna, zwycięska prsk), cierpieli w Rzymie za wiarę w Chrystusa za cesarza Waleriana w 283 roku. Ciała ich wiele lat później odnalazł papież św. Damazy (366-384). Jego następca Stefan VI (885-891) umieścił je w kościele apostołów Filipa i Jakuba na Lateranie.

20 Świętych ojców naszych MNICHÓW ZABITYCH W KLASZTORZE ŚW. SABY.

                Ci święci Zakonnicy (Jan, Sergiusz, Patryk i inni) całym sercem służyli Bogu w klasztorze św. Saby w pobliżu Jerozolimy. W 796 roku kilkakrotnie napadali na nich Arabowie z nadzieją zdobycia wielkiego łupu. Nic nie znalazłszy, zaczęli na różne sposoby maltretować ubogich zakonników, niektórych ścięto mieczem, innych zastrzelono łukami, pozostałych cięto na kawałki.

KONTAKION, ton 4.

Wzgardziliście otwarcie przyjemnościami ziemskimi i nietrwałymi,* wybraliście życie na pustyni,* odrzuciliście krasę tego świata i pokarm doczesny,* dlatego, wielce błogosławieni, jesteście zaszczyceni przebywaniem w królestwie niebieskim,* gdzie radujecie się razem z chórami męczenników i ascetów.* Obchodząc wasze wspomnienie, gorliwie was błagamy:* uwolnijcie nas od nieszczęść, święci ojcowie.

21 Św. JAKUBA, wyznawcy, biskupa Katanii.

Św. Jakub od wczesnej młodości prowadził życie zakonne i uświęcał się przez posty i inne cierpliwie znoszone utrapienia. Gdy został biskupem Katanii, znosił wiele prześladowań ze strony obrazoburców, których zwalczał. Zmarł z głodu i pragnienia bohatersko cierpiąc za wiarę w czasie panowania Leona V Ormianina (813-820).

22 Św. męczennika BAZYLEGO, kapłana Kościoła w Ancyrze.

                Św. Bazyli poniósł męczeństwo w 363 roku za Juliana Apostaty (361-363) i prefekta Ancyry w Galacji Saturnina, przed którym go postawiono za głoszenie kazań wykazujących fałsz nauki arian i pogaństwa. Po męczącym przesłuchaniu powieszono go na słupie, odzierano ze skóry i tak okaleczonego zamknięto w więzieniu. Szybko stamtąd wyszedł, lecz na nowo inne cierpienia mu zadawano i powtórnie uwięziono. Gdy po niedługim czasie przez Ancyrę przejeżdżał sam cesarz Julian Odstępca, znowu poddał Świętego śledztwu i przekazał prefektowi Frawencjuszowi, aby go obdarł ze skóry, co natychmiast wykonano. Święty Męczennik w torturach oddał ducha Bogu.

KONTAKION, ton 8.

Pięknie biegu dokonałeś i wiarę ustrzegłeś, męczenniku i kapłanie Bazyli;* dlatego zaszczycony zostałeś wieńcem męczeństwa* i okazałeś się niewzruszoną kolumną Kościoła* przez wyznanie Syna współwiecznego z Ojcem i z Duchem, Trójcy nierozdzielnej,* Którą błagaj o uwolnienie od nieszczęść swoich czcicieli,* byśmy mogli wołać do ciebie: Witaj, mądry Bogiem Bazyli.

23 Św. męczennika NIKONA i jego towarzyszy.

            Św. Nikon (Nikōn, dopełniacz: Nikōnos, zwyciężający gr) urodził się w Neapolu z matki chrześcijanki i ojca poganina. Miał miły wygląd, urocze rysy twarzy i wyjątkowo piękne oczy. Początkowo był żołnierzem. Potem szukał Boga w odosobnieniu, prowadził życie pustelnicze, wreszcie na górze Ganos we Frygii na Morzem Czarnym spotkał grupę mnichów, między którymi był biskup Cyzyku. On wprowadził Nikona w tajemnice wiary chrześcijańskiej, udzielił mu chrztu i innych sakramentów. Po trzech latach wyświęcił go na kapłana, a później na biskupa. Uciekając przed poganami na okręcie popłynął z dziewięciu mnichami na Sycylię i mieszkał z nimi na górze Tauromenius. Znowu zaczęły się prześladowania. Prefekt Sycylii Kwintian część mnichów ściął mieczem, innych rzucał w ogień i na pastwę dzikim zwierzętom. Świętemu Nikonowi odcięli język, kamienowali i wreszcie mieczem zadali śmierć, a ciało oddali na żer zwierzynie i ptakom. Biskup Messyny z miejscowym duchowieństwem pochowali porzucone Szczątki Świętego i towarzyszy jego cierpień.

24 Σ PRZED-ŚWIĘTO Zwiastowania Najśw. Bogurodzicy i św. ojca naszego ZACHARIASZA i św. ojca naszego ARTEMONA, biskupa Seleucji.

                Nie można dokładnie ustalić, którym z pośród licznych świętych noszących imię Zachariasza jest ten, którego dziś obchodzi wspomnienie Kościół Bizantyjski. Podobno żył w Konstantynopolu w klasztorze znajdującym się przy bramie Charisa.

                Wielebny Artemon (zdrowy, cały gr) był uczniem apostoła Pawła, który naznaczył go na biskupa Seleucji w Pizydii (Azja Mniejsza). Zmarł w bardzo podeszłym wieku.

TROPARION, ton 4.

Dzisiaj z uprzedzeniem świętujmy wesoło początek powszechnej radości:* oto Gabriel przychodzi, przynosząc Pannie dobrą nowinę,* z bojaźnią i zdumieniem do niej woła:* Witaj, Pełnałaski, Pan z Tobą!

KONTAKION, ton 8.

Dla nas wszystkich mieszkańców ziemi, Bogurodzico Dziewico,* ty jesteś początkiem naszego zbawienia.* Bo sługa boży, wielki dowódca Gabriel, został posłany z nieba,* aby przed tobą stanąć i przynieść ci radosną wieść:* Witaj, Oblubienico Dziewicza.

25 ZWIASTOWANIE NAJŚW. BOGURODZICY PANI NASZEJ I ZAWSZE DZIEWICY MARYI.

To święto przypomina nam tajemnicę, jak Słowo Boże w łonie Dziewicy Maryi stało się Ciałem, tajemnicę Wcielenia Słowa Bożego, która jest fundamentem pięknego tytułu Maryi: THEOTOKOS, Bogurodzica. Ten tytuł jest dla niej źródłem wszystkich łask. Właśnie dlatego anioł w tym dniu pozdrowił ją: „Witaj, Pełnałaski, Pan jest z tobą. Jesteś błogosławiona między niewiastami.” Zostając matką nowego Adama, Maryja tym samym została Matką całego odkupionego rodzaju ludzkiego. Przez swoją dobrowolną zgodę („niech mi się stanie według słowa twego”), ona aktywnie uczestniczy w realizacji wielkiej tajemnicy, przez którą będzie zbawiona ludzkość. „Błogosławić mnie będą wszystkie pokolenia”, woła z entuzjazmem. Dlatego dzisiaj w imieniu całej ludzkości Kościół oddaje Bogurodzicy Dziewicy zupełnie wyjątkowe uwielbienie, do którego ona ma prawo.

Data 25 marca została wybrana w odniesieniu do 25 grudnia. Znajduje się ona już w 692 roku w Aktach Synodu „pod kopułą” (in Trullo). Na Zachodzie została przyjęta przez papieża św. Leona II (681-683), który był Sycylijczykiem greckiej kultury.

Antyfona 1

Ps 71,11 i 3; 95,2; 131,11.

- Boże, przekaż Twój sąd królowi,* a Twą sprawiedliwość synowi króla.

Refren: Przez wstawiennictwo Bogurodzicy, ocal nas, Zbawicielu.

- Niech góry przyniosą Jego królowi pokój,* a pagórki sprawiedliwość.

- Zwiastujcie dzień po dniu* zbawienie Boga naszego.

- Zaprzysiągł Pan Dawidowi prawdę, i nie odmieni jej:* „Z owocu żywota twego posadzę na stolicy twojej”.

Antyfona 2

Ps 71,6; 45,5; 49,3 i 71,7.

- Zstąpi jak deszcz na runo* i jak krople na ziemię kapiące.

Refren: Ocal nas, Synu Boży, Który przyjąłeś ciało od Dziewicy, śpiewających Ci: alleluja.

- Najwyższy* uświęcił Swoje mieszkanie.

- Bóg jawnie przydzie, Bóg nasz,* a nie będzie milczał.

- Wzejdzie za dni Jego sprawiedliwość* i obfitość pokoju, póki nie zginie księżyc.

Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen. Jednorodzony Synu...

Antyfona 3

Ps 71, 17, 18 i 19.

- Niech będzie imię Jego na wieki błogosławione, przed słońcem trwa imię Jego.

Troparion, ton 4: Dziś początek naszego zbawienia* i ujawnienie odwiecznej tajemnicy:* Syn Boży staje się Synem Dziewicy,* Gabriel zwiastuje tę łaskawość Boga.* Dlatego z nim zawołajmy do Bogurodzicy:* Witaj, Pełnałaski, Pan z tobą.

- Błogosławiony Pan, Bóg Izraela, Który sam czyni dziwy.

- Niech będzie błogosławione Jego imię na wieki wieków.

PROKIMEN, ton 4.

Ps 95,2.

Zwiastujcie dzień po dniu* zbawienie Boga naszego.

Stych: Śpiewajcie Panu pieśń nową, śpiewajcie Panu, wszystka ziemio.

TROPARION, ton 4:

Dziś początek naszego zbawienia* i ujawnienie odwiecznej tajemnicy:* Syn Boży staje się Synem Dziewicy,* Gabriel zwiastuje tę łaskawość Boga.* Dlatego z nim zawołajmy do Bogurodzicy:* Witaj, Pełnałaski, Pan z tobą.

Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen.

KONTAKION, ton 8.

O, Waleczna Hetmanko, zwycięską wdzięczności pieśń, * z nieszczęść wyswobodzeni, słudzy twoi, niesiemy ci, Bogurodzico. * ty, która posiadasz moc niezwyciężoną, * od wszelkich nieszczęść nas wybaw, * byśmy do ciebie wołali: * Witaj, Oblubienico Dziewicza.

Apostoł: Hbr 2,11-18.

ALLELUJA

Ps 71,6 i 17.

Zstąpi jak deszcz na runo i jak krople na ziemię kapiące.

Stych: Niech będzie Imię Jego na wieki błogosławione, przed słońcem trwa Jego imię.

Ewangelia: Łk 1,24-38.

W miejsce Prawdziwie godne aż do Zakończenia święta:

Refren: Zwiastuj, ziemio, wielką radość;* niebiosa, opowiadajcie chwałę bożą.

Irmos: Ręka grzesznych niech nie dotyka

Żywego Przybytku Bożego.

Usta wiernych niemilknąco śpiewając Bogurodzicy anielskie powitanie,

z radością niech wołają:

Witaj, Pełnałaski, Pan z Tobą!

ŚPIEW NA KOMUNIĘ

Ps 113,13.

Pan obrał Syjon,* obrał go Sobie na mieszkanie,* alleluja 3x.

26 Σ Św. ARCHANIOŁA GABRIELA.

                Zwyczajem Kościoła Bizantyjskiego w następnym dniu po wielkim święcie wspomina się osobę, która odegrała w nim dużą role; dlatego dziś wspominamy św. Archanioła Gabriela (moją mocą Bóg hbr).

Aniołowie są bezcielesnymi czystymi duchami obdarzonymi naturalną inteligencją, siłą woli, i pięknością, które nie dają się porównać z ludzkimi. Bóg ich postawił jako stróżów i przewodników narodów i każdego pojedynczego człowieka. On zobowiązuje ich do strzeżenia tych, którzy mają w Nim nadzieję, aby „niedola nie przystąpiła do nich, a cios nie spotkał ich namiotu”. W niebie nieustannie oglądają oblicze Boga, śpiewają hymn trójświęty, wstawiają się za nami i cieszą się z jednego grzesznika, który się nawraca. Jednym słowem, aniołowie, służąc Bogu, oddają nam tyle przysług, że karty Pisma świętego są nimi przepełnione.

Za św. Dionizym Aeropagitą podaje się, że aniołów jest trzy hierarchie i dziewięć chórów; w pierwszej hierarchii: Serafiny, Cherubiny i Trony, w drugiej: Państwa, Moce i Władze (Zwierzchności), w trzeciej: Księstwa, Archaniołowie i Aniołowie. Popularne są imiona aniołów: Michała, Gabriela, Rafała.

TROPARION, ton 4.

Wojsk niebieskich główny  Dowódco,* prosimy Cię nieustannie, my niegodni,* abyś nas osłonił cieniem skrzydeł niematerialnej swojej chwały,* zachowując nas usilnie modlących się i wołających:* od nieszczęść wybaw nas, naczelniku niebieskich Mocy.

KONTAKION, ton 8.

Chwalebny sługo i orędowniku, główny dowódco Gabrielu,* ty jesteś posłany przez najchwalebniejszą i czcigodną,* wszystko tworzącą, nie dającą się wyjaśnić słowami i wzbudzającą szacunek Trójcę,* módl się teraz ciągle o uwolnienie nas od wszelkich nieszczęść i udręk,* byśmy mogli wołać do ciebie: Witaj, opiekunie sług swoich.

27 Św. męczennicy MATRONY z Tesaloniki.

                Św. Matrona (pani, starsza zamężna kobieta gr) była służącą żony generała Tesaloniki w III lub IV wieku. Ta, jako żydówka, szła pewnego dnia do synagogi w towarzystwie służącej; u wejścia do synagogi św. Matrona odłączyła się i poszła do kościoła. Za to została przez swą panią dotkliwie pobita i rzucona do więzienia, gdzie przez cztery dni nie otrzymała żadnego posiłku. Po wyjściu z więzienia znowu ją wychłostano i wreszcie w więzieniu umarła.

28 Św. STEFANA Cudotwórcy i św. ojca naszego HILARIONA Młodszego.

            Św. Stefan żył za cesarza obrazoburcy Leona Ormianina (813-820). W starszym wieku podjął życie zakonne i był igumenem klasztoru. Wezwał go cesarz obrazoburca i kazał mu wyrzec się czci ikon. Święty kategorycznie omówił poddania się rozkazowi, nawet bezbożnikami nazwał zwalczających kult obrazów. Po wielu torturach, więzieniach i zesłaniach oddał ducha Bogu.

Św. Hilarion (Hilariōn, dopełniacz: Hilariōnos, spokojny, cichy; radosny gr) pod koniec VIII wieku był igumenem klasztoru w Brussie, mieście dawniej zwanym Prusa, założonym przez króla Bitynii, Prusiasa (186-148), leżącym 20 km od morza Marmara.

29 Świętych ojców naszych MARKA, biskupa Aretuzy, i CYRYLA, diakona i innych zamęczonych za Juliana Apostaty.

            Św. Marek, biskup Aretuzy w metropolii Apamea w rzymskiej prowincji Syria II za cesarza Konstantyna Wielkiego (306-337) zburzył pogańską świątynię, by postawić na tym miejscu kościół. A za Juliana Apostaty (361-363) poganie podnieśli głowę i postanowili pomścić zburzenie swej świątyni. Świętego schwytali, zdarli z niego szaty, nogi zakuli w dyby, rzucili na ziemię, posiniaczyli i wrzucili do kloaki. Gdy stamtąd wyszedł, wysmarowali go miodem i w koszyku powiesili w upalny dzień wystawiając na ukąszenia przez pszczoły. Święty prawie że nie odczuwał bólu. Mieszkańcy Aretuzy, widząc nieugiętą wytrwałość Męczennika, wypuścili go na wolność. Później pod wpływem jego nauk wielu przyjęło wiarę w Chrystusa.

                Teodoret w swojej Historii Kościoła (III,3), jak o innych chrześcijanach skazanych na śmierć za Juliana Apostaty, opowiada też o św. Cyprianie, diakonie z Heliopola (Liban), który za Konstantyna burzył w tych okolicach świątynie pogańskie, a za Juliana poganie nie zadowolili się tylko zabiciem jego, lecz rozpruli mu brzuch i wyrwali wnętrzności, oddając na żer ptakom i dzikim zwierzętom.

To samo w miastach Askalonie i Gazie zrobili też w 362 roku poganie wielu kapłanom, zakonnikom i zakonnicom oraz ludziom świeckim.

30 Św. ojca naszego JANA KLIMAKA.

            Św. Jan Klimak (Jan Scholastyk) urodził się przed rokiem 579, zmarł około 649. W 16 roku życia wstąpił do klasztoru na Synaju, który opuścił po trzech latach i osiedlił się na pustyni, gdzie przebywał 40 lat. Zastał obrany archimandrytą na Synaju; był także wysokim urzędnikiem patriarchy antiocheńskiego. Ostatnie lata życia spędził na pustyni. Podstawowym dziełem św. Jana jest Drabina do raju, gdzie w nawiązaniu do snu Jakuba (Rdz 28,12) autor w trzydziestu rozdziałach (odpowiadających liczbie lat ukrytego życia Chrystusa) przedstawia ascezę monastyczną, zwłaszcza walkę z głównymi wadami mnichów (1-23) oraz proces zdobywania cnót (24-30). Według niego znajomość „walki niewidzialnej” przeciwko złym myślom (logismoi) jest warunkiem wstępnym nieustannej modlitwy; potrzeba życia monastycznego wynika nie tylko z konieczności apostolatu i dobrego przykładu, lecz przede wszystkim z racji jego wpływu na życie Kościoła przez prowadzenie „życia anielskiego w ciele materialnym i zepsutym”. Jego biograf nadał mu przydomek „Klimak” od tytułu jego dzieła (drabina, gr. klimaks; por. Drączkowski F., Jan Klimak, w: EK t. 7, Lublin 1997, kol. 801).

                TROPARION o wielebnym (7C).

KONTAKION, ton 1.

Podając pouczenia w swojej książce jakby zawsze świeże owoce,* sprawiasz, mądry Janie, przyjemność sercom, które ich uważnie słuchają;* Drabina bowiem dusze twoich czcicieli prowadzi z ziemi* ku niebieskiej i wiecznie trwającej chwale.

31 Św. męczennika HIPACEGO Cudotwórcy, biskupa Gangry.

                Św. Hipacy (Hypatios, najwyższy, zwierzchni gr) był jednym z 318 Ojców pierwszego Soboru Powszechnego w Nicei w 325 roku. Pochodził z Cylicji, a umarł męczeńską śmiercią w Galacji (Azja Mniejsza). Nawrócił dużo pogan na chrześcijaństwo; stawał zawsze w obronie prawdziwej wiary przeciw heretykom; miał dar czynienia cudów; zginął z rąk heretyków w 325 roku.

 

wstecz

powrót do strony głównej