wstecz MENOLOGION powrót do strony głównej

 

I · II · III · IV· V· VI· VII · VIII · IX· X· XI · XII

 

WRZESIEŃ

1 + Początek indykcji tj. ROKU KOŚCIELNEGO. - Św. ojca naszego SYMEONA SŁUPNIKA, archimandryty; sobór Najświętszej Bogurodzicy w Miazenach; św. męczennika AITALASA i świętych czterdziestu niewiast i diakona AMMONA ich nauczyciela; i wspomnienie świętych męczenników KALISTY, EWODA i HERMOGENA, rodzonych braci; i wspomnienie JOZUEGO, syna Nuna.

Rok liturgiczny w obrządku bizantyjskim rozpoczyna się, zgodnie ze starotestamentową praktyką - jesienią. Pierwszego września podczas Liturgii św. odczytywany jest fragment z ewangelii opowiadający o nauczaniu Jezusa w nazaretańskiej synagodze (Łk 4,16-30). Otworzywszy Księgę Izajasza, Chrystus przeczytał zebranym słowa o Namaszczonym, Który przyszedł głosić pokój, zbawienie, wolność oraz "rok łaski od Pana". Pod znakiem tego proroctwa rozpoczyna się więc nowy rok kościelny w obrządku bizantyjskim.

Św. Symeon (Symeōn, ndm, słuchać hbr) pochodził z rodziny pasterskiej. Urodził się pod koniec IV wieku w pobliżu Antiochii Syryjskiej. Po śmierci rodziców i rodzeństwa, w wieku 18 lat, sprzedał majątek, pieniądze rozdał ubogim i został zakonnikiem-eremitą. Wkrótce opuścił klasztor i prowadził życie pustelnicze. Wystawił sobie słup z małą platformą, na którym spędził ok. 40 lat. Ludność okoliczna przynosiła mu pokarm, który ograniczał do minimum, chłoszcząc swe ciało nieustannym postem. Słup służył mu za ambonę, z której nauczał prawd wiary. Przychodzono do Świętego po porady, proszono o wstawiennictwo. W wieku 103 lat, roku 459, odszedł do Pana.

Sobór, Synaksis, Najświętszej Bogurodzicy w Miazenach, obchodzi się dla uczczenia cudownej ikony Bogurodzicy, którą w obawie przed obrazoburcami wrzucono do stawu, a po wielu latach odnaleziono nieuszkodzoną. Jest czczona w klasztorze w Miazenach blisko Meliteny w Armenii.

Św. Aitalas (Aeithalas, ofiarowany Bogu prsk) poniósł męczeństwo w Persji za króla Sapora II w 355 roku. W Persji, gdzie panująca dynastia pozostała wierna mazdeizmowi, chrześcijaństwo, przenikające tu od prze­szło stu pięćdziesięciu lat, nie uzyskało oficjalnego po­parcia, wręcz przeciwnie! Dwaj pierwsi Saporzy uznając, że „chrześcijanie dzielą uczucia ich wroga, cesarza", traktowali ich jak buntowników. Nastał okres okrutnych prześladowań, w czasie których zginęło tysiące męczen­ników (Sozomenos mówi nawet o szesnastu tysiącach) ustały one dopiero w końcu IV wieku, po zawarciu poko­ju z Rzymem. W roku 410 na synodzie w Persji, ustalo­no listę czterdziestu biskupów. Od tego czasu Kościół w Iranie, odłączony od Cezarei, swej odległej duchowej metropolii, rozwijał się pomyślnie aż do zalewu islamu (por. Rops D., Kościół pierwszych wieków, Warszawa 1969, s.569).

Świętych czterdziestu niewiast pochodziło z Heraklei w Tracji. Ich przewodnikiem był diakon Ammon, który je nauczał o królestwie niebieskim. Umarły śmiercią męczeńską za Licyniusza około roku 321/323.

Święci męczennicy Kalista (kalliste, największe piękno gr) i jej rodzeni bracia Ewod (euodos, łatwy do przebycia gr) i Hermogen (hermogenes, z rodu Hermesa gr), chrześcijanie z Nikomedii, zostali postawieni przed pogańskim sądem za wyznawanie wiary w Chrystusa. Odmówili złożenia ofiar bóstwom, za co zostali ścięci mieczem w 309 roku (patrz 9 marca).

Jozue (hebr. Jehoszua', Jeszua' Jahwe zbawieniem, gr. Iesus, łac. Josue, Iesus), syn Nuna z pokolenia Efraima, urodzony w Egipcie. Był jednym z książąt i wodzów Izraela podczas wędrówki po pustyni, sługą Mojżesza, dowódcą w walce z Amalekitami, wywiadowcą badającym Kanaan, z polecenia Boga następcą Mojżesza; wprowadził Izraelitów do Ziemi Obiecanej, przewodził Izraeli­tom w jej zdobyciu i podzielił ją między nich; zmarł w swej posiadłości Timnat-Serach w górach Efraima przeżywszy 110 lat; był posłuszny i ufający Bogu, mądry, nazwany w Syr 46,1-8 prorokiem. Ostatnio Jozuego łączy się z osobą Jozjasza, króla reformatora, upatrując w nim wzór króla Judy bądź Izraela; jemu też przypisuje się autorstwo księgi Jozuego i Pwt 34,4-12 - jeden z traktatów talmudycznych (por. Szwarc U., Jozue, w: EK t. 8, Lublin 2000, kol. 108-109).

TROPARION o Indykcji, ton 2.

Sprawco wszelkiego stworzenia,* Który Swej władzy poddałeś chwile i wieki.* Dzięki modlitwom Bogurodzicy* błogosław, Panie, początek roku Twej dobroci,* zachowując w pokoju święty Kościół* oraz Twój wierny naród; i daj nam zbawienie.

TROPARION o św. Symeonie, ton 1.

Kolumną cierpliwości stałeś się, błogosławiony Symeonie,* naśladowałeś gorliwie praojców:* Hioba w cierpieniach, Józefa w doświadczeniach* i, będąc w ciele, sposób życia prowadziłeś na wzór aniołów.* Święty Symeonie, nasz ojcze,* proś o zbawienie dusz naszych.

TROPARION o Bogurodzicy, ton 1.

Witaj, Pełnałaski, Bogurodzico Dziewico,* ucieczko i obrono rodzaju ludzkiego.* Z ciebie przyjął ciało Zbawiciel świata.* Tylko ty jesteś Matką i Dziewicą,* zawsze błogosławiona i pełna chwały,* proś Chrystusa Boga o pokój dla całego świata.

KONTAKION o Indykcji, ton 2.

Chryste Królu, Który masz mieszkanie w niebie,* Stworzycielu i Panie rzeczy widzialnych i niewidzialnych,* Któryś stworzył dni i noce, chwile i wieki!* Błogosław teraz początek roku, najmiłosierniejszy Panie,* strzeż i zachowaj w pokoju Swój Kościół, miasta i wioski,* wszystkie klasztory i Swój naród.

KONTAKION o Symeonie, ton 2.

Szukając tego, co w górze,* związany z tym, co na dole,* ze słupa zrobiłeś wóz ognisty;* przez to stałeś się współmieszkańcem aniołów,* modląc się nieustannie* do Chrystusa Boga za nas wszystkich.

PROKIMEN, ton 3.

Ps 146,5 i 1.

Wielki Pan nasz i wielka moc Jego,* a mądrości Jego nie masz liczby.

Stych: Chwalcie Pana, bo dobry jest psalm, Bogu naszemu niech będzie wdzięczna i ozdobna chwała.

Apostoł: 1Tm 2,1-7.

ALLELUJA

Ps 64,2 i 12.

Tobie przystoi pieśń, Boże, na Syjonie i Tobie oddadzą ślub w Jeruzalem.

Stych: Ty uwieńczysz rok plonami rocznymi z szczodrobliwości Twojej.

Ewangelia: Łk 4,16-22a.

ŚPIEW NA KOMUNIĘ

Ps 64,12.

Ty uwieńczysz rok plonami rocznymi z szczodrobliwości Twojej,* alleluja 3x.

2 Św. męczennika MAMANTA i św. ojca naszego JANA POSTNIKA, patriarchy Konstantynopola.

Św. Mamant (Mamas, dopełniacz: Mámantos, wołający: mama!) urodził się ze znamienitych rodziców świętych Teodota (Theodotos, dany od Boga gr) i Rufiny (ruda łac) w więzieniu, gdzie oni byli zamknięci za wyznawanie wiary w Chrystusa; tam też umarli. Sierotą zaopiekowała się pobożna bogata wdowa; dała mu bardzo dobre wychowanie. Od najmłodszych lat przejawiał wielką gorliwość w wierze tak, że szkolnych swoich kolegów zyskiwał dla Chrystusa. W 15-ym roku życia poddano go męczarniom za wiarę, aż w końcu pogański kapłan rozciął mu brzuch, od czego św. Mamant umarł w Cezarei Kapadockiej (275 r.). Na cześć jego święci Bazyli Wielki (wspomnienie 1 stycznia) i Grzegorz Teolog (wspomnienie 25 stycznia) wygłosili mowy pochwalne zachowane do dziś.

Św. Jan IV Postnik pochodził z Kapadocji; z zawodu był jubilerem, przyjętym przez patriarchę Jana III Scholastyka (565-577) do stanu duchownego ze względu na praktykę surowego życia ascetycznego (stąd Postnik) i wrażliwość na potrzeby bliźnich. Niechętnie przyjął święcenia biskupie i wybór na patriarchę Konstantynopola (582-595). Nieprzejednany wobec apostatów, skłaniał się jednak ku przyjmowaniu do Kościoła nawróconych monofizytów. Wbrew cesarzowi Maurycemu (582-602) wprowadził karę śmierci dla wróżbitów. Papież Pelagiusz II (579-590) i św. Grzegorz Wielki (590-604; wspomnienie 12 marca) zarzucali Janowi uzurpowanie sobie tytułu patriarchy ekumenicznego (przyznanego na Soborze Chalcedońskim biskupom Rzymu), poniżanie innych biskupów i rozbijanie jedności Kościoła. Doceniali jednak jego zalety moralne i działalność charytatywną (masowe rozdawanie jałmużny wśród ludu). Zmarł w skrajnym ubóstwie (por. Stanula E., Jan IV Postnik, w: EK t. 7, Lublin 1997, kol. 865).

                TROPARION o męczenniku (8) i św. Jana TROPARION o biskupie (5).

KONTAKION o Mamancie, ton 3.

Laską, święty, daną ci przez Boga* paś swoich ludzi na życiodajnych pastwiskach:* zwierzęta niewidzialne i nieoswojone* rzuć do nóg swoich czcicieli,* bo wszyscy znajdujący się w potrzebach* w tobie mają, Mamancie,* przyjaznego orędownika.

3 Św. męczennika ANTYMA, biskupa Nikomedii i św. ojca naszego TEOKTYSTA.

            Św. Antym (Anthimos, kwiecisty, barwny gr) był biskupem Nikomedii za cesarzy Dioklecjana i Maksymiana (284-305). Po zburzeniu kościoła w Nikomedii ukrywał się w górach; skazany przez Maksymiana został prawdopodobnie ścięty mieczem w 305 roku.

                Św. Teoktyst (Theoktistos, stworzony przez Boga, gr), żył początkowo w pieczarze jako towarzysz ascetycznych zmagań św. Eutymiusza Wielkiego (wspomnienie 20 stycznia), potem był przełożonym klasztoru założonego w pobliżu Jerozolimy przez św. Eutymiusza. Zmarł w 467 roku.

TROPARION o męczenniku (10) i św. Teoktysta TROPARION o wielebnym (7C).

KONTAKION o Antymie, ton 4.

Żyjąc pobożnie jako kapłan, i przebywszy drogę męczeństwa,* wygasiłeś kulty pogańskie, będąc orędownikiem swojej owczarni, Bogiem mądry.* Dlatego cię teraz czcimy, w skrytości swego serca wołając:* wybaw nas z nieszczęść przez swoje modlitwy, godny nieustającej pamięci Antymie.

4 Św. męczennika BABILASA, biskupa Antiochii i św. proroka MOJŻESZA, który widział Boga.

Św. Babilas (Babylas, syr.) był biskupem Antiochii w czasach cesarza Filipa Araba (244-249), który będąc jeszcze prefektem Pretorii, w czasie rozruchów zabił cesarza Gordiana. „Opowiadają, podaje w swej Historii Euzebiusz, że Filip, będąc chrześcijaninem, chciał w ostatnie dni przed Paschą (w 244 r.) uczestniczyć wraz z wiernymi w nabożeństwach; lecz św. Babilas nie pozwolił mu wejść do kościoła, zanim się wyspowiada i wejdzie w tłum pokutujących grzeszników; mówią, że cesarz z uległością posłuchał”. Św. Babilas wyznał wiarę w Chrystusa za Decjusza i umarł w więzieniu w 250 roku.

                Św. Mojżesz (wyjęty z wody hbr) urodził się w Egipcie i był wychowany wg całokształtu mądrości Egipcjan. W wieku dojrzałym widział Boga w gorejącym krzaku jałowca, rozmawiał z Nim i otrzymał od Niego rozkaz wyprowadzenia narodu hebrajskiego z niewoli faraona. Po czterdziestodobowym poście widział Boga, na ile człowiek może Go zobaczyć, i otrzymał tablice przykazań napisane ręką samego Boga. Prowadził naród hebrajski przez czterdzieści lat; nie mógł jednak wejść do Ziemi Obiecanej, lecz z postanowienia bożego oglądał ją tylko ze szczytu góry. Zmarł na górze.

                TROPARION o męczenniku (10).

TROPARION o proroku, ton 2.

Osiągnąłeś szczyt cnót, proroku Mojżeszu,* i dlatego zaszczycony zostałeś widzeniem Chwały Bożej;* otrzymałeś dające szczęście tablice Prawa* i nosząc na sobie znaki łaski,* byłeś chwalebną ozdobą proroków* i wielką tajemnicą pobożności.

KONTAKION o Mojżeszu, ton 2.

Chór proroków z Mojżeszem i Aaronem* dziś się wielce weseli,* bo spełniła się na nas główna treść ich proroctw:* dziś jaśnieje Krzyż, przez który nas zbawiłeś.* Za ich wstawiennictwem,* Chryste Boże, zmiłuj się nad nami.

KONTAKION o Babilasie, ton 8.

Jako głosiciela pobożności i umocnienie męczenników,* Kościół dziś jaśniejący sławi cię, sławny Babilasie,* ty mając ufną śmiałość, proś Chrystusa* o zachowanie w doskonałym pokoju wiebiących i wychwalających cię, zwycięski w wielu bojach.

5 ∑ Świętego proroka ZACHARIASZA, ojca czcigodnego Jana Poprzednika i św. sprawiedliwej ELŻBIETY.

            Św. Zachariasz (Zacharias, pamięć Pana, Pan pamięta hbr), kapłan z klasy (gałęzi) Abdiasza, miał żonę Elżbietę z pokolenia Aarona, która była niepłodna. Gdy pewnego razu pełnił funkcje kapłańskie, ukazał mu się anioł Gabriel i oznajmił, że Elżbieta urodzi syna, który będzie miał imię Jan. Jego zadaniem będzie przygotowanie ludzi na przyjście Chrystusa. Zachariasz nie uwierzył aniołowi i za karę utracił mowę, którą w cudowny sposób odzyskał w dzień nadania imienia swemu synowi; głośno krzyczał z radości i napełniony Duchem Świętym zaśpiewał pieśń zwaną „Kantykiem Zachariasza” (Łk 1,5-25 i 57-80).

                Gdy wojsko Heroda dokonywało w Betlejem rzezi Niemowląt, św. Elżbieta (wielbiąca Boga hbr) wraz ze swoim synem skryła się w pieczarze, by uniknąć prześladowania. Św. Zachariasz spełniał w tym czasie swój dyżur w świątyni i na pytanie, gdzie jest jego syn, odpowiedział, że nie wie, bo teraz pełni służbę w świątyni. Wówczas Herod kazał go zabić, co żołnierze wykonali, zadając śmierć Zachariaszowi między świątynią a ołtarzem (Mt 23,35). Św. Elżbieta umarła czterdzieści dni po śmierci swego męża, a św. Jan przebywał na pustyni do dnia ukazania się izraelskiemu narodowi.

TROPARION o Zachariaszu, ton 4.

W kapłańskie szaty odziany* według prawa bożego, mądry Zachariaszu,* składałeś, jak przystoi na kapłana, miłe Bogu całopalenia* i byłeś pochodnią i wiedzącym sprawy tajemne,* nosząc na sobie jawnie znaki łaski;* zginąłeś od miecza w domu Pańskim, proroku Chrystusa,* proś z Poprzednikiem o zbawienie dusz naszych.

TROPARION o obojgu, ton 3.

Sprawiedliwych Twoich* Zachariasza i Elżbiety* obchodząc wspomnienie,* prosimy Cię Panie,* za ich przyczyną zbaw dusze nasze.

KONTAKION o Zachariaszu, ton 3.

Dzisiaj prorok i kapłan Najwyższego,* rodzic Poprzednika* zastawił przed nami stół swojego wspomnienia* dla nakarmienia wiernych,* zmieszawszy dla wszystkich napój sprawiedliwości.* A więc jego wychwalajmy* jako boskiego powiernika łaski bożej.

KONTAKION o obojgu, ton 4.

Jakby księżyc w pełni światło sprawiedliwości od myślnego słońca, Mesjasza, otrzymałaś* i według wszystkich przykazań Pańskich z Zachariaszem postępowałaś,* umiłowana przez Boga Elżbieto;* słusznie więc w pieśniach cię wychwalając,* najłaskawsze Światło, Które oświeca wszyskich, Pana, uwielbiamy.

6 ∑ Wspomnienie cudu św. MICHAŁA Archanioła.

            W tym dniu wspomina się o cudzie dokonanym w Kolosach przez św. Michała Archanioła. We Frygii (Azja Mniejsza, obecnie Turcja) w mieście Kolosy, nazwanym później Chonai, znajdowała się świątynia pod wezwaniem św. Michała, a obok niej płynęło cudowne źródło. Dużo ludzi, nie tylko chrześcijan, ale i pogan, przychodziło do źródła po uzdrowienie. I otrzymywali je. Skutkiem tego przyjmowali wiarę w Chrystusa, w czym pomagał stróż świątyni, pobożny Archip. Rozjuszeni poganie wpadli w szał i usiłowali okoliczny rwący potok skierować na świątynię, by ją porwał razem ze św. Archipem. Lecz ukazał się św. Michał i laską rozłupał skałę, którędy popłynął potok. Świątynia ocalała i pobożny stróż mieszkający w pobliżu został nietknięty. Miejsce to otrzymało nazwę grecką chonai, tzn. potoki.

TROPARION, ton 4.

Wojsk niebieskich główny Dowódco,* prosimy Cię nieustannie, my niegodni,* abyś nas osłonił cieniem skrzydeł niematerialnej swojej chwały,* zachowując nas usilnie modlących się i wołających:* od nieszczęść wybaw nas, naczelniku niebieskich Mocy.

KONTAKION, ton 2.

Główny boży Dowódco,* sługo Chwały Bożej,* przewodniku aniołów i nauczycielu ludzi!* Wypraszaj dla nas wszystko, co pożyteczne* i bogate miłosierdzie, jako główny dowódca Bezcielesnych.

7 ∑ PRZED-ŚWIĘTO Najświętszej Bogurodzicy. - Św. męczennika SOZONTA.

                Św. Sozont (Sōdzōn, dopełniacz: Sōdzontos, zbawiający, ocalający gr) był pasterzem, co nie przeszkadzało mu w modlitwie, poście i czytaniu Pisma świętego. Swoich młodych kolegów po fachu też zachęcał do mocnej wiary w Chrystusa. Pewnego razu w Pompejopolu w Cylicji (Azja Mniejsza) nocą wszedł do pogańskiej świątyni i odłamał ze złotego posągu bożka jedną rękę, rozdrobił na kawałki i rozdał biednym. Zawrzało w pogańskim środowisku. A św. Sozont zjawił się przed prefektem Maksymem i sam przyznał się, że to on odłamał rękę posągowi, by przekonać się, jaką siłę mają pogańscy bogowie. Za to poddano go surowym męczarniom, potem wrzucono do pieca, gdzie w strasznych cierpieniach zakończył życie ok. 304 roku.

Męczennicy pierwszych wieków byli przekonani, że męczeństwo jest najskuteczniejszym sposobem mistycznego zjednoczenia się z Jezusem. Jeszcze za życia, w chwilach największych cierpień, męczennicy są wspo­magani przez Niego i umacniani Jego siłą. On to daje natchnienie wyznawcom wiary do stanowczych odpowiedzi i budzących podziw okrzyków. To przez Niego w ostat­nich chwilach życia często otrzymują ducha proroctwa i mają nadprzyrodzone wizje. Jednak w większym jeszcze stopniu urzeczywistnia się to zjednoczenie z Chrystusem po śmierci. Idąc na śmierć męczeńską uprzywilejowane du­sze mają pewność, że wyzwolone z ciała osiągną szczęśli­wość wieczną i pójdą wprost do nieba. Sw. Cyprian pi­sze, że męczeństwo jest „chrztem, przez który — z chwilą, gdy opuszczamy świat — jednoczymy się z Bogiem". Przekonanie to przekazywane będzie w Kościele z wieku na wiek aż do naszych czasów; można sobie wyobrazić, jaką potężną ideą musiało ono być w okresie, gdy groźba męczeństwa była powszechna. Każdy widział swój wzór w Chrystusie, który oddał życie za lu­dzi. „Toteż Chrystus stanie się dla nas naprawdę żertwą ofiarną, gdy my dla niego uczynimy z siebie ofiarę"; nasuwają się nam na myśl słowa św. Ignacego, który pragnął być ziarnem startym na mąkę, by stać się białym chlebem Boga. Toteż niektórzy chrześcijanie z czasów prześladowań ubiegali się, jak św. Sozont, by złożyć świadectwo, szukali do tego okazji. Kościół temu był przciwny, uczył, by nie narażać się dobrowolnie, ale gdy Opatrzność zechce, by świadec­two zostało złożone, w niczym nie uchylać się przed swym obowiązkiem i iść do końca. Przyjmować, a nie poszukiwać zemsty na swych prześla­dowcach; z miłością łączyć wyrzeczenie i, tak jak Chrystus na Krzyżu, przebaczyć swym oprawcom; żyć pełnią życia, umrzeć pełnią śmierci (por. Rops D., Kościół pierwszych wieków, Warszawa 1969, s. 213-214).

TROPARION o Wigilii, ton 4.

Z korzenia Jessego i z biodra Dawida* rodzi się nam dzisiaj Boże dziecię Maryja,* dlatego wszystko się cieszy i odnawia.* Cieszcie się razem, niebo i ziemio.* Chwalcie ją pokolenia narodów.* Joachim się cieszy i Anna świętuje, wołając:* niepłodna rodzi Bogurodzicę i karmicielkę życia naszego.

TROPARION o męczenniku (8).

KONTAKION o Wigilii, ton 3.

Dziewica i Bogurodzica Maryja,* pałac bezkresny niebieskiego Oblubieńca* dzisiaj się rodzi bożym zamysłem z niepłodnej,* by być rydwanem Słowa Bożego.* W tym celu bowiem od wieków naznaczona została na bramę bożą i Matkę prawdziwego Życia.

KONTAKION o Sozoncie, ton 2.

Prawdziwego i bogonośnego męczennika,* doświadczonego szermierza pobożności Sozonta,* gromadząc się głośno wychwalajmy,* boskiego powiernika łaski,* bardzo bogatego rozdawcę wszelkich pocieszeń: * bo modli się do Boga za nas wszystkich.

8 ♀ NARODZENIE NAJŚW. PANI NASZEJ Bogurodzicy i zawsze Dziewicy Maryi

            Poświęcenie w Jerozolimie świątyni św. Anny dało początek temu świętu. Według tradycji na tym miejscu stał dom świętych Joachima i Anny, w którym urodziła się Najświętsza Dziewica. Było ono potem przyjęte w Bizancjum, a w VII wieku w Rzymie.

                Wg starej tradycji zapisanej w apokryfie z II wieku (Narodzenie Maryi), a powtórzonej w protoewangelii Jakuba, bezdzietni Joachim i Anna, otrzymali widzenie anioła przynoszącego im wiadomość, że poczną córkę, która odegra wyjątkową rolę. Od narodzin dziewczynki starannie czuwali nad jej wychowaniem aż do czasu, gdy oddali ją do świątyni, gdzie miała żyć karmiona w cudowny sposób przez anioła.

                Święta Liturgia zachęca nas do zastanowienia się nad wyjątkowym udziałem Maryi w dziele odkupienia. Ona współpracuje ze swym Synem przez sam fakt Jego poczęcia i zrodzenia. Przeznaczona przed wiekami do spełnienia tego wspaniałego dzieła, jawi się nam jako Niepokalana Królowa świata, która ludzkości daje Słońce Sprawiedliwości. Św. Jan z Damaszku woła, zwracając się do rodziców Dziewicy: „Szczęśliwa paro, Joachimie i Anno! Dłużna wam jest cała natura. Przez was ofiarowała ona Stwórcy dar największy ze wszystkich darów – czystą Matkę, jedyną godną Tego, Który Ją stworzył. Raduj się, Joachimie, bo Syn nam się narodził z twojej córki.”

Antyfona 1

Ps 131,2 i 6; 86,3; 45,6.

- Pomnij, Panie, na Dawida* i na wszystką jego cichość.

Refren: Przez wstawiennictwo Bogurodzicy ocal nas, Zbawicielu.

- Oto słyszeliśmy o niej w Efrata,* znaleźliśmy ją na polach leśnych.

- Zaszczytne słowa mówią o tobie,* o Miasto Boże.

- Bóg jest pośrodku niego,* nie będzie poruszone.

Antyfona 2

Ps 131,11, 13 i 17.

- Zaprzysiągł Pan Dawidowi prawdę* i jej nie odmieni.

Refren: Ocal nas, Synu Boży,* przedziwny w Swoich Świętych, śpiewających Ci: alleluja.

- Z owocu żywota twego* posadzę na stolicy twojej.

- Tam wywiodę moc Dawidowi,* zgotowałem pochodnię mojemu Namaszczonemu.

- Albowiem Pan obrał Syjon* obrał go Sobie na mieszkanie.

Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen. Jednorodzony Synu...

Antyfona 3

Ps 131,14; 45,5; 64, 5 i 6.

- To odpoczynek mój na wieki, tu mieszkać będę, bom go obrał.

Troparion, ton 4. Narodzenie twoje, Bogurodzico Dziewico,* wywołało radość całego świata.* Z ciebie bowiem wzeszło Słońce Sprawiedliwości, Chrystus Bóg nasz,* i uwalniając od klątwy, dało błogosławieństwo,* a zwyciężając śmierć, darowało nam życie wieczne.

- Najwyższy* uświęcił Swoje mieszkanie.

- Święta jest świątynia twoja,* przedziwna w sprawiedliwości.

TROPARION, ton 4.

Narodzenie twoje, Bogurodzico Dziewico,* wywołało radość całego świata.* Z ciebie bowiem wzeszło Słońce Sprawiedliwości, Chrystus Bóg nasz,* i uwalniając od klątwy, dało błogosławieństwo,* a zwyciężając śmierć, darowało nam życie wieczne.

Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen.

KONTAKION, ton 4.

Dzięki świętemu narodzeniu twojemu, Najczystsza,* Joachim i Anna uwolnili się od wstydu niepłodności,* Adam zaś i Ewa od zepsucia śmierci.* Lud twój oswobodzony od winy za grzechy* także je świętuje, wołając głośno:* Niepłodna rodzi Bogurodzicę i karmicielkę naszego życia.

PROKIMEN, ton 3.

Łk 1,46-48, pieśń Bogurodzicy.

Wielbi dusza moja Pana,* i rozradował się duch mój w Bogu, Zbawicielu moim.

Stych: Gdyż wejrzał na niskość służebnicy Swojej, oto bowiem odtąd błogosławioną zwać mnie będą wszystkie narody.

Apostoł: Flp 2,5-11.

ALLELUJA

Ps 44,11 i 13.

Słuchaj, córko, i patrz i nakłoń twego ucha.

Stych: Obliczu twemu kłaniać się będą wszyscy bogaci z ludu.

Ewangelia: Łk 10,38-42;11,27-28.

W miejsce Prawdziwie godne śpiewa się do Zakończenia:

Refren: Uwielbiaj, moja duszo,* z niepłodnych zrodzoną Maryję Dziewicę.

Irmos: Dziewictwo jest obce matkom,

rodzenie dzieci niesłychane u dziewic.

W tobie zaś, Bogurodzico, jedno z drugim się połączyło.

Dlatego wszystkie narody, nieustannie cię uwielbiamy.

ŚPIEW NA KOMUNIĘ

Ps 115,13.

Kielich zbawienia wezmę* i imienia Pańskiego wzywać będę,* alleluja 3x.

9 Po-święto Narodzenia Bogurodzicy. ∑ Świętych Przodków Chrystusa JOACHIMA i ANNY, i św. męczennika SEWERIANA.

                Św. Sewerian (łac. Severianus, surowy, srogi łac) cierpiał w Sebaście w Armenii za tyrana Lycyniusza w 320 roku za to, że zachęcał 40 Męczenników (wspomnienie 9 marca), by nie zapierali się Chrystusa; po strasznych cierpieniach do nóg i szyi przywiązali mu kamienie i powiesili na ścianie. Tak oddał Bogu ducha.

                Według zwyczaju w obrządku greckim nazajutrz po święcie Narodzenia Bogurodzicy obchodzi się wspomnienie świętych Joachima (Bóg wzmocni, podniesie hbr) i Anny (wspomnienie 2 lipca), przodków Chrystusa, którzy odegrali bardzo ważną rolę w tajemnicy wczorajszej uroczystości. Wiadomości o św. Joachimie pochodzą z apokryfów; wg nich wywodził się z rodu Dawida i pokolenia Judy; istnieją rozbieżności co do miejsca jego urodzenia (Betlejem, Nazaret, Jerozolima); niekie­dy uważany jest za kapłana; pragnąc uprosić Boga o potom­stwo, udał się na pustynię, gdzie po 40-dniowym poście ukazał mu się anioł zapowiadający narodziny dziecka; zmarł wcześ­niej niż Anna, wkrótce po ofiarowaniu NMP w świątyni (patrz: Jacnicka M., w: EK t. 8, Lublin 2000, kol. 24).

 TROPARION, ton 1.

Joachim i Anna, będąc sprawiedliwymi w łasce Prawa,* urodzili nam dane przez Boga Niemowlę.* Dlatego uroczyście świętuje dziś Kościół boży,* radośnie obchodząc święte wasze wspomnienie* i wysławiając Boga,* Który wzbudził nam potężnego Zbawcę w domu Dawidowym.

KONTAKION, ton 3.

Cieszy się teraz Anna,* wolna od więzów niepłodności* i karmi Najczystszą,* wzywając wszystkich do chwalenia* Dawcy z jej łona wszystkim ludziom wyjątkowej Matki i niepokalanej.

10 Po-święto Narodzenia Bogurodzicy. - Świętych męczennic MENODORY, METRODORY i NIMFODORY.

            Święte Menodora, Metrodora i Nimfodora (Mēnodōra, dar miesiąca gr, Mētrodōra, dar matki, Nymphodōra, dar nimfy), rodzone siostry, pochodziły z Bitynii (Azja Mniejsza), „kraju, w którym kościoły są najliczniejsze”: zarówno w głębi Kapadocji, jak w górach Pontu Krzyż został mocno zatknięty. I one, gorliwe chrześcijanki, chciały zachować czystość, opuściły świat i znalazły sobie ustronne miejsce na pustyni, gdzie w poście i modlitwie służyły Chrystusowi. Wieść o ich świętym życiu rozeszła się po całej Bitynii. Ówczesny prefekt tej prowincji, Fronton, kazał je przyprowadzić do siebie. Obiecując nagrody, próbował nakłonić święte siostry, by wyrzekły się Jezusa. Nie udało mu się to. Wpadł w złość i co kilka dni jedną z nich, zadając straszliwe męki, przyprawiał o śmierć. Miało to miejsce w Nikomedii za cesarza Maksymiana Galeriusza (303-311).

KONTAKION o męczennicach, ton 4.

Za wyznawanie Trójcy cierpliwie znosząc męczarnie,* przebiegłego wroga zwyciężyłyście,* dzięki duchowi braterstwa.* Dlatego mieszkacie, męczennice, z pięciu pannami* w pałacu niebieskim,* i ciągle radosne z aniołami stoicie przed Królem wszechświata.

SOBOTA PRZED PODWYŻSZENIEM KRZYŻA ŚW.

PROKIMEN, ton 3.

Ps 46,7 i 2.

Śpiewajcie Bogu naszemu, śpiewajcie,* śpiewajcie królowi naszemu, śpiewajcie.

Stych: Wszystkie narody klaskajcie rękami, wykrzykujcie Bogu głosem wesela.

Apostoł:1Kor 2,6-9.

ALLELUJA

Ps 88,2 i 3.

Zmiłowania Pańskie na wieki wyśpiewywać będę, od pokolenia w pokolenie opowiadać będę Twoją prawdę mymi ustami.

Stych: Bo mówiłeś: "Miłosierdzie wiecznie zbudowane będzie na niebiosach, prawda Twoja będzie w nich utwierdzona".

Ewangelia: Mt 10,37-11,1.

11 Po-święto Narodzenia Bogurodzicy. - Św. matki naszej TEODORY Aleksandryjskiej.

            Św. Teodora (Theodōra, dar Boga gr) żyła za cesarza Zenona (474-491) i wyszła za mąż za pobożnego i pochodzącego z wyśmienitego rodu chłopca o imieniu Pafnucy. Przydarzyło jej się zgrzeszyć z innym mężczyzną. Szybko się opamiętała, potajemnie przywdziała męskie ubranie i pod imieniem Teodora udała się do męskiego klasztoru w Egipcie, by w ascetycznych zmaganiach obmyć swój grzech. Tu odznaczała się surowością życia, dziełami pokuty i pokorą. Zmarła w 490 roku. Dopiero po jej śmierci zakonnicy dowiedzieli się, kto to był zakonnik Teodor.

                TROPARION o niewiastach (15).

KONTAKION o Teodorze, ton 2.

Ciało swoje wyniszczywszy postami,* w modlitewnych czuwaniach* prosiłaś, matko, Stwórcę* o pełne przebaczenie swojego grzechu;* i otrzymałaś je rzeczywiście,* ukazawszy drogę wewnętrznej przemiany.

NIEDZIELA PRZED PODWYŻSZENIEM KRZYŻA ŚW.

PROKIMEN, ton 6.

Ps 27,9 i 1.

Ocal lud Twój, Panie,* i błogosław dziedzictwu Twemu.

Stych: Do Ciebie, Panie, będę wołał, Boże mój, nie milcz przede mną.

Apostoł: Ga 6,11-18.

ALLELUJA

Ps 88,20-21 i 22.

Wywyższyłem wybranego z ludu Mojego, pomazałem go Moim świętym olejem.

Stych: Bo ręka Moja pomagać mu będzie, i wzmocni go Moje ramię.

Ewangelia: J 3,13-17.

12 ZAKOŃCZENIE święta Narodzenia MATKI BOŻEJ. - Św. męczennika AUTONOMA, biskupa.

Św. Autonom (Autonomos, niezawisły, swobodny gr), Italczyk, przed prześladowaniem Dioklecjana (284-305) uciekł do Bitynii. Tam skutecznie przepowiadał Chrystusa, dzięki niemu wielu pogan przyjęło chrześcijaństwo, inni rozjuszeni jego działalnością zabili go podczas odprawiania Mszy świętej; tak stał się ofiarą dla Chrystusa.

KONTAKION o męczenniku, ton 2.

Nieskalanie sprawując święte czynności,* mądry Autonomie,* stałeś się przyjemną ofiarą, wielce błogosławiony;* bo piłeś kielich Chrystusa, sławny męczenniku,* stojąc teraz przed Nim,* modlisz się nieustannie za nas wszystkich.

13 ∑ POŚWIĘCENIE Bazyliki Zmartwychwstania w Jerozolimie. - WIGILIA Podwyższenia Krzyża św. - Św. biskupa męczennika KORNELIUSZA Setnika.

                Św. Konstantyn Wielki (306-337; wspomnienie 21 maja) wybudował na Golgocie wspaniałą świątynię Zmartwychwstania Pańskiego. W 335 roku 13 września została ona uroczyście poświęcona i ustanowiono, by corocznie to poświęcenie w tym dniu wspominać.

            Św. Korneliusz (łac. cornelius, dereń, owoc drzewa dereniowego), był setnikiem kohorty zwanej italską, którego anioł Pański powiadomił, żeby szedł i znalazł Piotra w mieście Joppie. Piotr miał o tym wizję, po której przekonał się, że „Bóg naprawdę nie ma względu na osoby. Ale w każdym narodzie miły jest Mu ten, kto się Go boi i postępuje sprawiedliwie” (Dz 10,34). Duch Święty zstąpił na Korneliusza i Piotr nie ośmielił się odmówić mu chrztu. Jest to pierwszy chrzest udzielony nie-Żydowi (Dz 10,1-11,18).

TROPARION o Poświęceniu, ton 4.

Jak na górze wspaniałość firmamentu niebieskiego,* tak i na ziemi pokazałeś, Panie, piękno domu Twojej Chwały:* zachowaj go na wieki wieków i przyjmij nasze modlitwy,* które w nim przez przyczynę Bogurodzicy nieustannie do Ciebie zanosimy,* Życie i Zmartwychwstanie nasze.

TROPARION o męczenniku (10).

TROPARION o Przed-święcie, ton 2.

Niesiemy Ci, Panie, jako modlitwę, Krzyż życiodajny,* który darowałeś nam niegodnym.* Przez przyczynę Bogurodzicy ocal Swój naród* i modlące się Miasto, jedyny miłośniku człowieka.

KONTAKION o Poświęceniu, ton 4.

Kościół uczyniłeś jaśniejącym niebem,* które oświeca wszystkich wiernych.* Dlatego stojąc w nim wołamy do Ciebie:* umocnij ten Dom, Panie.

14 ♀ POWSZECHNE PODWYŻSZENIE CZCIGODNEGO I ŻYCIODAJNEGO KRZYŻA.

            Dzień postny. Można spożywać pokarmy z olejem roślinnym.

      Pochodzenie święta wiąże się z triumfem chrześcijaństwa za panowania Konstantyna Wielkiego (306-337; wspomnienie 21 maja), który wzniósł na miej­scu Golgoty i Grobu Pańskiego świątynię Zmartwychwstania. Miej­sce to, już od pierwszych dni istnienia Kościoła, przyciągało piel­grzymów, jednakże na początku II w. cesarz Adrian (117-138), wrogo nasta­wiony zarówno do judaizmu jak i chrześcijaństwa, postanowił zniszczyć wszelkie ślady obu niewygodnych mu religii. Całkowicie przebudował Jerozolimę, nadał jej nazwę Aelia Capitolina, miało to być centrum administracyjne i religijne pogaństwa, zrównał z ziemią wzgórze Golgoty, zasypał grotę Grobu świętego i zbudował tam świątynię Wenery. Gdy cesarz Konstantyn przyjął chrześcijaństwo, rozkazał zburzyć świątynię pogańską i rozpoczął prace wykopaliskowe w tym świętym miejscu. "Zdejmowano warstwę po warstwie - pisze Euzebiusz, biskup Cezarei, żyjący współcześnie z Konstantynem - nagle, wbrew wszelkim oczekiwaniom, wyłoniło się skalne wgłębienie, a następnie - najdroższa i najświętsza pamiątka zbawczego Zmartwychwstania". To była grota Grobu Pańskiego. Cesarz wyposażył jerozolimskiego biskupa Makarego w odpowiednie środki w celu wzniesienia nad grotą świątyni. Po jakimś czasie Palestynę odwiedziła matka cesarza Konstantyna, św. Helena. U Euzebiusza nie ma wzmianki na temat tego, że właśnie jej udało się odnaleść prawdziwy Krzyż Chrystusowy. Jednakże już w drugiej połowie IV w. relikwia ta była otaczana czcią w Jerozolimie. Św. Cyryl zaświadcza, że kawałki świętego Krzyża rozesłane zostały po całym cesarstwie. Wedle św. Jana Złotoustego (wspomnienie 13 listopada), oznaką tego, że odnaleziony krzyż był właśnie Krzyżem Pańskim, była tabliczka z napisem, przytwierdzona do niego. W początkach V w. Tyrannius Rufin ściśle już wiąże znalezisko z imieniem św. Heleny, a historyk Kościoła Sozomen ok. 440 r. zapisał opowieść o tym, jak cesarzowa szukała Krzyża i jak odnalazła go, zaryty głęboko w ziemi w pobliżu Golgoty. By przekonać się o jego autentyczności, na świętej relikwii położono nieboszczyka, a ten ożył. Po cudzie tym, patriarcha "wywyższył" Krzyż ponad modlącą się rzeszę. Brak świadectwa na ten temat u Euzebiusza, dało asumpt historykom do tego, by uważać relację Sozomena za legendę. Jednakże w tym, że Krzyż był rzeczywiście odnaleziony, nie ma niczego nieprawdopodobnego. Wedle zwyczaju żydowskiego, narzędzia kaźni wkładano do zbiorowej mogiły wraz z ciałami ukrzyżowanych. Dlatego Krzyż Chrystusowy mógł zostać złożony w grobie razem z ciałami dwóch łotrów. Jakkolwiek by było, kult Krzyża ma ogromne, ogólnochrześcijańskie znaczenie. Na cześć tej relikwii zostało właśnie ustano­wione święto Podwyższenia. W przededniu tego święta, podczas całonocnego czuwania kapłan wynosi Krzyż na środek świątyni. W cerkwiach katedralnych istnieje zwyczaj "wywyższania" Krzyża na wszystkie cztery strony świata, przy równoczesnym śpiewie Hospodi, pomiłuj.

Antyfona 1

Ps 21,2-4.

- Boże, Boże mój, wejrzyj na mnie,* czemuś mnie opuścił?

Refren: Przez wstawiennictwo Bogurodzicy ocal nas, Zbawicielu.

- Daleko od zbawienia mego* słowa grzechów moich.

- Boże mój, będę wołał we dnie, a nie wysłuchasz,* i w nocy, a nie ku mojej głupocie.

- A ty mieszkasz w świątyni,* chwało Izraela.

Antyfona 2

Ps 73,1-2 i 12.

- Czemużeś, Boże, odegnał na zawsze,* rozgniewała się zapalczywość Twoja na owce Twego pastwiska?

Refren: Ocal nas, Synu Boży,* rozpięty ciałem na Krzyżu, śpiewających Ci: alleluja.

- Wspomnij na zgromadzenie Twoje,* które posiadłeś od początku.

- Na górę Syjon wspomnij,* na której zamieszkałeś.

- Bóg, król nasz przed wiekami,* sprawił zbawienie pośrodku ziemi.

Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen. Jednorodzony Synu...

Antyfona 3

Ps 98,1.

- Pan jest królem - niech drżą ludzie, Który siedzi na Cherubinach, niech się trzęsie ziemia.

Troparion, ton 1: Ocal, Panie, Swoich ludzi* i błogosław Swoją własność;* zwycięstwo nad wrogami* daj Swemu Kościołowi* i Swój naród ochraniaj* Swoim Krzyżem.

- Pan wielki na Syjonie i wywyższony nad wszystkie narody.

- Kłaniajcie się Panu przed podnóżkiem nóg Jego.

Śpiew na Wejście, Ps 98,5.

Wywyższajcie Pana Boga naszego i kłaniajcie się przed podnóżkiem nóg Jego, bo jest święty.

TROPARION, ton 1.

Ocal, Panie, Swoich ludzi* i błogosław Swoją własność;* zwycięstwo nad wrogami* daj Swemu Kościołowi* i Swój naród ochraniaj* Swoim Krzyżem.

Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen.

KONTAKION, ton 4.

Dobrowolnie podniesiony na Krzyż, Chryste Boże,* okazuj miłosierdzie Swej nowej społeczności nazwanej Twoim imieniem,* obdarz Swą mocą wiernych Swoich ludzi,* daj im zwycięstwo nad wrogami* niech mają pomoc Twoją za tarczę pokoju,* przemożny znak zwycięstwa.

W miejsce Święty Boże śpiewa się: Krzyż Twój adorujemy, Panie, i święte Zmartwychwstanie Twoje wysławiamy.

PROKIMEN, ton 7.

Ps 98,5 i 1.

Wywyższajcie Pana, Boga naszego,* i kłaniajcie się przed podnóżkiem nóg Jego, bo jest święty.

Stych: Pan jest królem - niech drżą ludzie.

Apostoł: 1Kor 1,18-24.

ALLELUJA

Ps 73,2 i 12.

Wspomnij na zgromadzenie Twoje, które posiadłeś od początku.

Stych: Bóg naszym królem przed wiekami, sprawił zbawienie pośrodku ziemi.

Ewangelia: J 19, 6-11a.13-20.25-28a.30-35

W miejsce Prawdziwie godne śpiewa się do Zakończenia:

Refren: Uwielbiaj, moja duszo,* czcigodny Krzyż Pański.

Irmos: Mistycznym jesteś, Bogurodzico, Rajem,

który bez uprawiania wydał Chrystusa.

Przez Niego na ziemi zostało zasadzone życiodajne drzewo Krzyża.

Dlatego przy dzisiejszym podwyższeniu adorując go, ciebie uwielbiamy.

ŚPIEW NA KOMUNIĘ.

Ps 4,7.

Znakiem jest nad nami światłość oblicza Twego, Panie,* alleluja 3x.

15 Po- święto Podwyższenia. ∑ Św. wielkiego męczennika NICETASA.

Za czasów świętego i równego Apostołom cesarza Konstantyna (306-337) wiara chrześcijańska szerzyła się po całym świecie. Wówczas i w kraju Gotów, nad rzeką Istrą /Dunajem/ zajaśniała, jak światło pośród ciemności, chrześcijańska pobożność. W kraju tym urodził się, wychował i otrzymał wykształcenie św. Nicetas (Nikētas, zwycięzca gr). Biskupem Gotów był podówczas Teofil, uczestnik pierwszego Soboru w Nicei (rok 325). Bronił on osobiście na soborze prawdy chrześcijańskiej i podpi­sał akta soborowe. Teofil oświecił Nicetasa światłem prawdziwej wiary i ochrzcił w imię Trójcy Świętej. Po niewielu latach książę Gotów Atanaryk rozpoczął w swym kraju prześladowanie chrześcijan. Naród Gotów podzielił się na dwa obozy: jeden pod wodzą Frytygernesa, drugi Atanaryka. W bratobójczej bitwie zwyciężył Atanaryk. Frytygernes uciekł do Grecji, gdzie panował cesarz Walens (364-378) i prosił go o pomoc. Cesarz nakazał zebrać wojsko greckie z Tracji, które połączone z resztkami wojsk Frytygernesa uderzyło pod sztandarem Krzyża na Atanaryka. Atanaryk poniósł sromotną klęskę i uciekł z małym oddziałem. W walce widoczna była pomoc Ukrzyżowanego. Stąd wiara chrześcijańska pośród Gotów coraz bardziej się szerzyła. Po Teofilu biskupem został Wulfila, mąż pobożny i mądry. On to wynalazł alfabet gocki i wiele ksiąg z języka greckiego na gocki przełożył. Wiara chrześcijańska szerzyła się pośród Gotów. Wielki w tym udział miał św. Nicetas. Pochodził on ze szlachetnego i sławnego rodu. Przykładem swej pobożności i nauczaniem wielu przyprowadził do Chrystusa. W międzyczasie do władzy ponownie siłą dochodzi Atanaryk. W zemście wznawia prześladowanie chrześcijan, którzy uprzednio go zwyciężyli. Gorliwy chrześcijanin Nicetas, żołnierz, rozpoczął walkę przeciwko podwójnemu wrogowi: niewidzialnemu - diabłu, nawracając pogan na prawdziwą wiarę a wiernych zachęcając do bohaterskiego męczeństwa i widzialnemu - czyniąc wyrzuty Atanarykowi, że tylu wiernych chrześcijan poddaje męczarniom. Zwyciężył obu wrogów. Wiary się nie wyparł i zniósł bohatersko straszliwe męki. Biczowano go, przebijano mieczem, wiszącego na krzyżu przypalano ogniem i wreszcie przywiązanego do belki przerżnięto piłą na pół wraz z belką. Ciało świętego Męczennika, na rozkaz Atanaryka, porzucono bez pogrzebania (rok 370). Wówczas pewien człowiek z Cylicji, z miasta Mopswestii, imieniem Marian, chrześcijanin i przyjaciel Świętego, w nocy, z obawy przed gniewem Atanaryka, poszedł zabrać ciało Męczennika. Padał wszakże wielki deszcz i ciemność była ogromna. Ale oto w niewytłumaczalny sposób przed Marianem zajaśniała gwiazda i zaprowadziła go do miejsca, gdzie spoczywało ciało; potem towarzyszyła Marianowi aż do jego mieszkania. Marian powrócił do swego rodzinnego miasta Mopswestii i tam, w swym domu, pogrzebał ciało św. Nicetasa. Dom Mariana począł obfitować w wiele łask i błogosławieństw. Wielu okolicznych ludzi otrzymuje za pośrednictwem świętego szczególne łaski. Ponieważ dom Mariana nie mógł pomieścić wielkiej rzeszy wiernych, podjęto budowę świątyni i tam przeniesiono Relikwie Świętego, gdzie dozna­wały wielkiej czci.

W parafialnej cerkwi w Kostomłotach znajduje się i otaczana jest kultem ikona z 1631 roku św. męczennika Nicetasa. Na niej widnieje wotywny napis w języku starocerkiewnosłowiańskim: Obraz ten ufundowany został dla świątyni w Kostomłotach. Ufundowała Teodora z Pryłuk (obecnie: Białoruś) ze swoim mężem i synami. Niech będzie to na cześć i chwałę bożą. Roku bożego od narodzenia Chrystusa 4 września 1631 roku.

TROPARION, ton 4.

Krzyż Chrystusa jakby oręż gorliwie ująwszy,* poszedłeś walczyć z wrogami;* za Chrystusa stoczyłeś bój* i na koniec święte życie swoje w płomieniach oddałeś Panu,* dlatego otrzymałeś od Niego dar uzdrawiania.* Wielki męczenniku Nicetasie,* proś Chrystusa Boga o zbawienie dusz naszych.

KONTAKION, ton 2.

Wytrwałością swoją obaliłeś potęgę błędu,* i otrzymawszy wieniec za swoje cierpienia,* radujesz się z aniołami, sławny Nicetasie mający imię od zwycięstwa,* modląc się nieustannie do Chrystusa za nas wszystkich.

16 Po-święto Podwyższenia. ∑ Św. wielkiej męczennicy EUFEMII, wspaniałej.

            Św. Eufemia (Euphēmia, dobra sława gr), żyła na przełomie III/IV wieku w Chalcedonie, została skazana na śmierć 16 września 303 roku podczas prześladowań chrześcijan za cesarza Dioklecjana (284-305). Kult jej rozpowszechnił się szybko w obu częściach cesarstwa, w końcu IV wieku zbudowano na jej grobie w Chalcedonie bazylikę, przyciągającą wielu pielgrzymów i odwiedzaną przez dwór cesarski. 11 lipca wspomina się ją też na pamiątkę cudu, który miał miejsce podczas Soboru Powszechnego w Chalcedonie w 451 roku (por. Lesman H., Eufemia, w: EK t. 4, Lublin 1985, kol. 1287).

                TROPARION o męczennicy (14).

KONTAKION, ton 4.

 W zapasach swoich piękny bój stoczyłaś* a po śmierci uświęcasz nas, wspaniała, potokami cudów.* Dlatego opiewamy twoje pobożne zaśnięcie,* z wiarą gromadzimy się w twej sławnej świątyni,* aby uwolnić się od niedomagań duchowych i otrzymać łaskę cudów.

17 Po-święto Podwyższenia. - Św. męczennicy ZOFII i trzech jej córek: WIERY, NADZIEI i LUBY.

                Św. Zofia (Sophia, mądrość gr) podobno mieszkała w Rzymie. Była wdową i miała trzy córki: Wierę, Nadzieję i Lubę (Pistis, wiara, Elpis, nadzieja, Agapē, miłość gr). Kazano jej złożyć ofiarę kadzidła na ołtarzu bogini Diany. Kiedy zaś stanowczo odmówiła, wyprowadzono jej nieletnie dzieci i poddano na oczach matki wyszukanym torturom. Nie złamało to wszakże bohaterskiej matki. Owszem, zdobyła się na to, że zachęcała dzieci swoje do wytrwania. Zdumiony takim męstwem namiestnik miał św. Zofię pozostawić przy życiu. Ta jednak z boleści nad córkami zmarła na ich grobie. Podobno było to za cesarza Adriana (117-138).

TROPARION, ton 4.

Świętuje Kościół pierworodnych* i jednocześnie raduje się, przyjmując matkę cieszącą się z dzieci swoich,* która, nosząc imię oznaczające mądrość,* urodziła je w liczbie trzech cnót teologicznych.* Widzi je zaślubione razem z mądrymi pannami Oblubieńcowi Chrystusowi, Bogu Słowu.* Z nią i my duchowo w ich wspomnienie radujemy się, wołając:* bojowniczki Trójcy, Wiero, Nadziejo i Lubo,* w wierze, nadziei i miłości umacniajcie nas.

KONTAKION, ton 1.

Czcigodnej Zofii świętymi gałązkami* były Wiera, Nadzieja i Luba;* pogańską mądrość ogłupiły przez łaskę,* zniosły męki, zwyciężyły,* ukoronowane zostały niezniszczalnym wieńcem* przez Władcę Chrystusa.

SOBOTA PO PODWYŻSZENIU KRZYŻA ŚW.

Sobota: 1Kor 15,39-45.                                                                                Mt 25,1-13

18 Po-święto Podwyższenia. - Św. ojca naszego EUMENIUSZA, biskupa Gortyny, cudotwórcy.

            Św. Eumeniusz (Eumenios, życzliwy, miły gr) od młodych lat odznaczał się życiem ascetycznym, modlitwą, dziełami miłosierdzia wobec biednych; z uwagi na te przymioty jego duszy został biskupem Gortyny na Krecie; walczył o czystość wiary przeciw heretykom; żył w II lub w III wieku; umarł jako męczennik.

KONTAKION, ton 2.

Światłem boskim przepełniony* oświecasz nas, błogosławiony Eumeniuszu,* z miłością w pieśniach wychwalających* twoje czcigodne, sławne i święte odejście,* ojcze hierarcho Eumeniuszu,* módl się nieustannie za nas wszystkich.

NIEDZIELA PO PODWYŻSZENIU KRZYŻA ŚW.

PROKIMEN i ALLELUJA Uroczystości.

Apostoł: Ga 6,11-18; Ewangelia: Mk 8,34-9,1.

ŚPIEW NA KOMUNIĘ niedzieli i uroczystości.

Czytania tylko Niedzieli po Podwyższeniu.

19 Po-święto Podwyższenia. - Świętych męczenników TROFIMA, SABACJUSZA i DORYMEDONTA.

            Ci Święci żyli za cesarza Probusa (276-282) ok. 277 roku; św. Sabacjusz (Sabbatios, sobotni, hbr), był męczony w Antiochii Pizydyjskiej; wyłupano mu oczy, całe ciało skrobano żelaznymi skrobakami; wrzucono do więzienia, gdzie zmarł pośród męczarni. Św. Trofim (Trophimos, chlebodawca, wychowanek gr) w Synnadzie (miasto we wschodniej Frygii Salutaris, której była metropolią) wraz ze św. Dorymedontem (Dorymedōn, dopełniacz: Dorymedontos, pan włóczni, władający włócznią gr), senatorem, przecierpieli nowy rodzaj mąk, zostali ścięci mieczem.

TROPARION, ton 8.

Bóg w Trójcy wychwalany,* trójkę męczenników wyniósł do chwały:* Trofima, Sabacjusza i Dorymedonta,* bo w Niego wierząc, zwyciężyli wroga.* Dzięki ich modlitwom, Chryste Boże nasz, zmiłuj się nad nami.

KONTAKION o męczennikach, ton 8.

Jako fundament męczenników i umocnienie pobożności,* Kościół czci i sławi twoje świetlane cierpienie,* zawsze opiewany błogosławiony, mężniemądry od młodości chwalebny Trofimie:* z cierpiącymi z tobą uproś dla czczących cię oczyszczenia, jako niezwyciężony.

20 Po-święto Podwyższenia. ∑ Św. wielkiego męczennika EUSTACHEGO i jego towarzyszy.

Św. Eustachy (Eustathios, zrównoważony gr), dowódca wojsk rzymskich, jego żona Teopista (Theopistē, wierna, oddana Bogu gr) i dwaj synowie Agapiusz (Agapios, lubiany gr) i Teopist (Theopistos, wierny, oddany Bogu gr) cierpieli w Rzymie za cesarza Trajana (98-117). Podobno zastali rzuceni na pożarcie dla dzikich zwierząt, które ich nie tknęły; potem wrzuceni do rozżarzonego miedzianego byka i zginęli w niesłychanych cierpieniach (por. Jacniacka M., Eustachy Rzymski, w: EK t. 4, Lublin 1985, kol. 1341-42).

                 TROPARION o męczennikach (8A).

KONTAKION, ton 2.

W męce Chrystusa wiernie naśladując,* i Jego kielich z miłością pijąc,* i chwały Jego stawszy się uczestnikiem,* od Boga wszystkiego stworzenia z wysokości otrzymałeś boże odpuszczenie.

21 ZAKOŃCZENIE uroczystości Podwyższenia Krzyża św. - Św. apostoła KWADRATUSA z 70 uczniów Pana.

            Św. Kwadratus (Kwadratus, dobrze zbudowany, barczysty łac) żył w czasach apostolskich; był biskupem Magnezji (Azja Mniejsza); zginął za wiarę za cesarza Decjusza (249-252).

Wspomnienie jego przenosi się na jutro, ze względu na Zakończenie Podwyższenia.

22 Św. męczennika FOKASA, biskupa Synopy i św. proroka JONASZA i św. JONASZA, kapłana, ojca Teofana, hymnografa i Teodora Naznaczonego.

                Św. Fokas (Phōkas, foka gr), syn budowniczego statków Pamfila i Marii, niewiasty z miasta Synopy w Poncie (Azja Mniejsza), został wyświęcony na biskupa Synopy; za cesarza Trajana (98-117) mężnie wyznawał Chrystusa i po różnych mękach został wrzucony do gorącej kąpieli, gdzie oddał Bogu ducha w 117 roku.

                Św. prorok Jonasz, piąty z 12 proroków mniejszych, żył w IX wieku przed Chr. Bóg posłał go głosić pokutę mieszkańcom Niniwy przed grożącą im karą bożą; nie mogąc się pogodzić z myślą, że miłosierny Bóg mógłby przebaczyć pokutującemu pogańskiemu narodowi, wrogowi jego ojczyzny, wsiadł na okręt i postanowił uciec na krańce świata, żeby nie spełnić powierzonej mu misji; w czasie niespodziewanie powstałej burzy został przez marynarzy dla przebłagania zagniewanych bóstw rzucony do morza; połknięty przez wieloryba, po trzech dniach i trzech nocach pobytu w jego wnętrzu został wyrzucony na brzeg morski i znowu otrzymał od Boga polecenie głosić pokutę w Niniwie. Misję spełnił, po czym, siedząc w cieniu krzewu, oczekiwał mającej nadejść kary bożej; mieszkańcy Niniwy jednak posłuchali jego nauk, żałowali za grzechy i Bóg im przebaczył; Jonasz rozżalił się na Boga i prosił o śmierć dla siebie. Trzydniowy pobyt Jonasza we wnętrzu ryby jest figurą trzydniowego przebywania Jezusa w grobie.

                Św. Jonasz, kapłan, prowadził życie ascetyczne w IX wieku w klasztorze św. Saby Uświęconego w Palestynie. Posiadał dar uzdrawiania.

TROPARION o biskupie męczenniku (10).

                TROPARION o apostole Kwadratusie (4).

KONTAKION o Fokasie, ton 6.

Składając ofiary jako biskup,* w końcu sam siebie złożyłeś na żywą ofiarę,* dałeś, jak nakazuje prawo, świadectwo o Chrystusie Bogu* umacniany przez aniołów,* i ochotnie przyjmując śmierć (i smiert’ izwolaja), byłeś razem z wołającymi do ciebie:* przyjdź do nas, Fokasie, i nikt nam nie zaszkodzi.

KONTAKION o apostole Kwadratusie, ton 8.

Biskupa czcigodnego i wytrwałego zapaśnika* cały świat przynosi Ci, Panie, apostoła Kwadratusa* i w pieśniach czci jego wspomnienie,* prosząc ciągle o darowanie grzechów za jego wstawiennictwem* dla wychwalających go pieśniami, miłosierny Panie.

23 ∑ POCZĘCIE CZCIGODNEGO CHWALEBNEGO PROROKA I POPRZEDNIKA PAŃSKIEGO JANA CHRZCICIELA.

                To święto jest naznaczone nie tylko w kalendarzu Kościoła Greckiego, ale i we wszystkich starych martyrologiach łacińskich. Nie chce się przez nie zaznaczyć, że poczęcie św. Jana jest święte samo w sobie i zasługuje na cześć z tego tytułu, co i Niepokalane Poczęcie Najświętszej Dziewicy; lecz czci się tajemnice dokonujące się w tym dniu, kiedy to święte narodzenie Jana i jego rola jako Poprzednika, która mu została powierzona, były przez anioła oznajmione jego ojcu Zachariaszowi… Kościół łaciński zniósł to święto na początku XV wieku, wydaje się, by nie dawać wiernym okazji do wierzenia, że poczęcie św. Jana było wyjęte spod grzechu pierworodnego, co jest przywilejem tylko Matki Najświętszej. Zwiastując poczęcie Jana, anioł powiedział Zachariaszowi, że „wielu z jego narodzenia cieszyć się będzie” (Łk 1,14). Poczęcie Poprzednika jest jutrzenką zbawienia, ponieważ św. Jan położył kres nocy oczekiwania na Mesjasza, w której była pogrążona ludzkość. On jest tym par excellence przednim pocztem, Eliaszem powracającym na ziemię, by zwiastować bliskie przyjście Gwiazdy, która rozprasza ciemności śmierci i grzechu. Przez to on przygotowuje nasze serce na przyjęcie prawdziwego Światła, Jezusa Chrystusa.

TROPARION, ton 4.

Ciesz się, niepłodna, która wcześniej nie rodziłaś!* Oto bowiem poczęłaś tego, który był prawdziwie promieniem Słońca,* co ma oświecić cały świat chory na ślepotę.* Tańcz z radości, Zachariaszu, śmiało wołając:* Jest Prorokiem Najwyższego, który ma się narodzić.

KONTAKION, ton 1.

Weseli się radośnie wielki Zachariasz* z bardzo sławną małżonką Elżbietą,* godnie poczynając Jana Poprzednika,* którego z radością zwiastował archanioł,* i my ludzie należycie go uczcijmy* jako powiernika łaski.

Służba z wtorku cyklu tygodniowego.

Apostoł: Ga 4,22-31;                         Ewangelia: Łk 1,5-25.

Czytania najpierw bieżące, potem o św. Janie.

24 ∑ Św. pierwszej męczennicy równej apostołom TEKLI.

                Św. Tekla (Theklē, wychwalająca Boga gr) pochodziła ze znamienitej i bogatej pogańskiej rodziny w Ikonium (Azja Mniejsza). Była zaręczona z młodzieńcem z wyższej sfery. W wieku lat osiemnastu św. Paweł nawrócił ją na chrześcijaństwo, a św. Piotr utwierdził w wierze. Całym sercem oddała się nowej wierze. Wyrzekła się małżeństwa, za co wiele ucierpiała od swoich rodziców, złożyła ślub czystości, św. Pawłowi towarzyszyła w podróżach, nawróciła wielu pogan do Chrystusa, poniosła męczeństwo w Seleucji Izauryjskiej. Ślady jej kultu sięgają na Wschodzie i Zachodzie IV wieku.

TROPARION, ton 4.

Przepowiadaniem Pawła nauczona, poślubiona Bogu Teklo,* utwierdzona w wierze przez Piotra,* byłaś pierwszą męczennicą powołaną przez Boga* i pierwszą wśród kobiet bojowniczką.* Weszłaś w płomienie jak na pięknie kwitnące miejsce,* bestie i byki przestraszyły się ciebie, bo w Krzyż się uzbroiłaś.* Dlatego módl się, nader chwalebna, o zbawienie dusz naszych.

KONTAKION, ton 8.

Zajaśniałaś ozdobą dziewictwa* i zostałaś ozdobiona wieńcem męczeństwa,* oddając się pracy apostolskiej, przesławna dziewico,* płomienie ognia przemieniłaś w rosę,* wściekłość byka przez modlitwę ukróciłaś, Pierwsza Męczennico.

25 Św. matki naszej EUFROZYNY.

                Św. Eufrozyna (Euphrosynē, radość, wesołość gr), urodzona ok. 430 roku w Aleksandrii, uciekła w wieku 18 lat do pobliskiego klasztoru, ponieważ ojciec chciał ją wydać za mąż; w porozumieniu z przełożonym, przywdziawszy szaty mnicha, przyjęła imię brata Smaragda i żyła w odosobnieniu według reguły mnichów; z jej kierownictwa korzystali odwiedzający klasztor chrześcijanie. Prowadziła bardzo surowy tryb życia ascetycznego i zmarła przeżywszy 38 lat w klasztorze (por. Kuźmak K., Eufrozyna z Aleksandrii, w: EK t. 4, Lublin 1985, kol. 1289).

                TROPARION o niewieście (15).

KONTAKION, ton 2.

Na wyżynach życie pragnąc otrzymać,* na dole przyjemność ze wszystkim odrzuciłaś,* i sama zmieszałaś się z mężczyznami,* piękna Eufrozyno,* ze względu na oblubieńca swego Chrystusa* wzgardziłaś oblubieńcem doczesnym.

26 ± ODEJŚCIE ŚWIĘTEGO APOSTOŁA I EWANGELISTY JANA NAUCZYCIELA WIARY.

                Jan, syn Zebedeusza, jak jego brat Jakub, pracował z Piotrem i jego bratem Andrzejem. Byli oni rybkami na jeziorze Genezaret. Jan i Andrzej byli też uczniami św. Jana Chrzciciela. To im on wskazał Pana. „Zwracając swój wzrok na przechodzącego Jezusa, powiedział: Oto Baranek Boży.” Jan wraz z Jakubem, Piotrem i Andrzejem był jednym z czterech pierwszych uczniów, których Pan powołał do Swojego orszaku, później jednym z trzech świadków Przemienienia. Jego brat i on prosili pewnego dnia Jezusa, żeby im dał miejsce po Swojej prawej i lewej stronie, gdy zasiądzie w chwale. Jezus w odpowiedzi obiecał im dać do picia kielich, który On Sam będzie pił, tzn. wziąć ich za wspólników przez cierpienia w samym dziele Odkupienia. Jemu i Piotrowi Jezus polecił przygotować w sali na górze Paschę do spożycia. On spoczywał na piersi Swego Nauczyciela w czasie Ostatniej Wieczerzy i był jedynym apostołem, który asystował pod Krzyżem w czasie kaźni krzyżowej. Jemu umierający Jezus powierzył ukochaną Swą Matkę, u niego od tego dnia przebywała Maryja. W dniu Zmartwychwstania on pierwszy wraz z Piotrem odpowiedział na apel Marii Magdaleny, która im zakomunikowała o zniknięciu Ciała Pana. Jest możliwe, że po Wniebowstąpieniu pozostał w Jerozolimie aż do śmierci Dziewicy. Potem udał się do Azji Mniejszej i osiadł w Efezie. W czasie prześladowania za Domicjana ( 81- 96) był poprowadzony do Rzymu, gdzie wrzucono go do kotła z wrzącym olejem, skąd wyszedł zdrowy i cały. Zesłano go na wyspę Patmos, gdzie otrzymał objawienie Apokalipsy. Po śmierci Domicjana powrócił do Efezu i tu w bardzo podeszłym wieku zmarł, tu też go pochowano.

                Jako Apostoł-dziewica zasłużył na miano „ucznia, którego Jezus miłował”. Tradycja bizantyjska nazywa go „teologiem”, tzn. nauczycielem wiary. Jako autor ostatniej ewangelii, trzech listów kanonicznych, Objawienia Apokalipsy, jest niezrównanym piewcą bóstwa Słowa, Które stało się ciałem. Te niezwykłe akcenty dały powód tradycji ikonograficznej przedstawiać go w symbolu orła z wizji Ezechiela (1,10). Chociaż słowo greckie metástasis (przestawienie ’z miejsca na miejsce’) w nazwie dzisiejszego święta przez wielu autorów jest rozumiane wprost o śmierci św. Jana, tym niemniej dawni autorzy rozumieli pod nim rzeczywiste wniebowzięcie duszy i ciała; wielu istotnie wierzyło, że św. Jan w stanie śmierci łagodnej jak sen został wskrzeszony i wzięty do nieba tak, jak uczy Kościół o Najświętszej Bogurodzicy.

TROPARION, ton 2.

Apostole umiłowany przez Chrystusa Boga* pospiesz wybawić ludzi bezbronnych.* Przyjmie bowiem twoje wstawiennictwo* Ten, Który przyjął cię spoczywającego na Swej piersi.* Proś Go, Nauczycielu wiary, o rozegnanie utrzymującej się mgły pogaństwa, o pokój dla nas i wielkie miłosierdzie.

KONTAKION, ton 2.

Apostole_dziewico, któż wysławi twoją wielkość?* Ty bowiem obfitujesz w cuda* i wylewasz uzdrowienia* oraz modlisz się za dusze nasze jako Nauczyciel wiary i przyjaciel Chrystusa.

PROKIMEN, ALLELUJA, ŚPIEW NA KOMUNIĘ wspólne o apostołach.

Apostoł: 1J 4,12-19;              Ewangelia: J 19,25-27; 21,24-25.

27 Św. męczennika KALISTRATA i jego towarzyszy.

            Św. Kalistrat (Kallistratos, piękny wojskowy gr), żołnierz, za wyznawanie Chrystusa, po wielu i długich zadanych mu cierpieniach, został w worku wrzucony do morza. Lecz worek się porwał, on został ocalony, a widzący to koledzy w liczbie 49, między nimi chłopiec Gimnazjusz (Gymnasios, wyszkolony, wyćwiczony gr), żołnierze, uwierzyli w Chrystusa i razem zostali ścięci mieczem na początku IV wieku za cesarza Dioklecjana (284-305). Widzimy więc, że śmierć wielu męczenników zjednuje widzów dla sprawy, której tak wiernie służą. Często poganie wstrząśnięci byli widokiem tortur zno­szonych przez chrześcijan z radością i że nieraz ludzie przyglądający się tym widowiskom byli głęboko poru­szeni; na dnie ich duszy, ogłupiałej żądzą krwi, widok męczenników budził wspomnienie sprawiedliwości i stano­wił zachętę do naśladowania zapomnianych cnót. Wielu na gorąco wyznawało Chrystusa i od razu ginęło w płomieniach, w zębach dzikich zwierząt czy od cięcia mieczem.

            TROPARION o męczennikach (8A).

KONTAKION, ton 4.

Rozliczne rany przecierpiawszy* i w sposób widoczny przyjąwszy wieńce od Boga,* módlcie się, błogosławieni, za nas do Chrystusa,* obchodzących uroczyście wasze wspomnienie, * wielki Kalistracie z cierpiącymi z tobą,* o pokój dla chrześcijan i wszystkich ludzi,* bo On jest umocnieniem dla wiernych.

28 + Św. ojca naszego CHARYTONA.

            Św. Charyton (Charitōn, dopełniacz: Charitōnos, obsypujący łaskami, wdziękami; szczodry gr) urodził się w Ikonium, mieście frygijskim w Azji Mniejszej, w rzymskiej prowincji Likaonia. Za cesarza Dioklecjana (284-305) za mężne wyznawanie wiary został postawiony przed trybunał konsula; mocą swego słowa udowodnił konsulowi jego błędy i odważnie wyznał Chrystusa. Schwytali go znowu czterej rabusie, powalili na ziemię, kopali i torturowali ogniem. Uwolniony uchodzi do Egiptu. Po edykcie mediolańskim Konstantyna Wielkiego (rok 313) udaje się do Palestyny; tam w miejscowości Faran jaskinię przerobił na klasztor, gdzie zaczął prowadzić życie ascetyczne (rok 330). Lecz wkrótce był zmuszony ją opuścić z powodu rzesz napływających do niego po kierownictwo duchowe. Udał się w góry w okolice Jerycha, gdzie również w grocie urządził klasztor. Widząc gromadzącą się wokół niego dużą ilość braci, wybudował w okolicy trzeci klasztor zwany starą laurą, lub laurą św. Charytona. Przed śmiercią wrócił do laury Faran i tam w pokoju oddał duszę Bogu w 350 roku.

TROPARION o wielebnym (7C).

KONTAKION, ton 2.

Znajdując przyjemność we wstrzemięźliwości* i opanowując pożądliwości swego ciała,* mądry Bogiem Charytonie, byłeś jak ten, co na wierze wyrasta* i rozkwitnąłeś jak drzewo życia w środku raju,* wielce błogosławiony Charytonie, bardzo przeniknięty świętością.

PROKIMEN, ALLELUJA i ŚPIEW NA KOMUNIĘ o wielebnym (12).

Apostoł: 2Kor 4,6-15;            Ewangelia: Łk 6,17-23a.

29 Σ Św. ojca naszego CYRIAKA, pustelnika.

            Św. Cyriak (Kyriakos, pański, Pana gr), rodem z Koryntu, był synem Jana, kapłana i kuzynem Piotra, biskupa w tymże mieście. Otrzymał święcenia lektora. W wieku 18 lat poszedł do Jerozolimy i przyjął habit z rąk św. Eutymiusza (wspomnienie 20 stycznia). Osiągnął zadziwiającą świętość. Przez pewien czas był igumenem w laurze św. Charytona. Zwalczał orygenistów, zwolenników Orygenesa (185-252), który skądinąd bardzo zasłużony dla chrześcijaństwa głosił jednak wiele błędnych nauk teologicznych. Św. Cyriak zmarł w bardzo podeszłym wieku w 556 roku.

            TROPARION o wielebnym (7A).

KONTAKION, ton 8.

Jako rzecznika silnego i obrońcę czcząc cię zawsze,* święta laura obchodzi doroczne twoje wspomnienie;* mając śmiały przystęp do Pana,* broń nas przed napadającymi nas wrogami,* byśmy mogli wołać do ciebie:* Witaj, wielce błogosławiony ojcze.

30 Σ Św. męczennika GRZEGORZA, biskupa Armenii. I RYPSYMY z 35 towarzyszkami.

            Św. Grzegorz (Grēgorios, czuwający gr) był synem księcia Armenii, Anaga, którego wraz z całą rodziną zamordowano. Ocalał tylko dwuletni Grzegorz dzięki przytomności swej niańki, która zdążyła z nim w porę uciec do Cezarei Kapadockiej. Tam przyjął chrzest i po wielu latach wrócił do Armenii. Tymczasem cesarz Dioklecjan (284-305) ustanowił królem Armenii Tirydata, syna dawniejszego mordercy całej rodziny Grzegorza. Od niego św. Grzegorz wiele wycierpiał za wiarę w Chrystusa i za wypominanie mu, by nie oddawał czci bożkom i przyjął wiarę chrześcijańską. Podobno 13 lat przebywał w więzieniu, gdzie dał się poznać jako człowiek boży. Dlatego, gdy władca Armenii zachorował, wezwano Grzegorza; on uleczył króla, otrzymał wolność, król z całym społeczeństwem przyjął chrzest. Następnie św. Grzegorz w Cezarei otrzymał sakrę biskupią, powrócił i w całej Armenii głosił Chrystusa. Jeszcze za życia wyświęcił na biskupa swego syna i pełen lat umarł ok. 330 roku. Słusznie więc kraj ten czci św. Grzegorza jako Oświeciciela i swojego Ojca.

                Do Polski Ormianie zaczęli napływać w XIII wieku i osiedlali się na Rusi. Byli bardzo cenieni przez królów polskich. W wieku XVII było ich w Polsce kilkadziesiąt tysięcy. W roku 1635 biskup Ormian, Mikołaj Torosowicz, na ręce papieża Urbana VIII złożył wyznanie wiary katolickiej. Jego następca, Hunanian (1686-1695) dokonał latynizacji obrządku ormiańskiego. Do 1939 roku biskupi Ormiańscy rezydowali we Lwowie.

                Św. Rypsyma (odrzucająca gr) z 35 towarzyszkami zakonnicami i 70 mężczyznami ponieśli śmierć za wiarę w IV wieku w Armenii.

                TROPARION o biskupie męczenniku (10).

KONTAKION, ton 2

Bardzo sławnego biskupa* jako męczennika za prawdę* dzisiaj, wierni, w pieśniach i hymnach wychwalajmy,* czuwającego pasterza i nauczyciela Grzegorza,* pochodnię całego świata i obrońcę,* bo się modli dla nas o zbawienie do Chrystusa.

 

 

wstecz

powrót do strony głównej