 |
Liturgia św. Bazylego Wielkiego |  |
II. Przygotowanie Darów Ofiarnych
(Proskomidia)
PRZYGOTOWANIE BARANKA
Kapłan i Diakon podchodzą do Stołu ofiarnego (żertwiennika) i robią trzy pokłony.
KD. Boże, oczyść mnie grzesznego i zmiłuj się nade mną (3x).
Boże, oczisti mia hresznaho, i pomiłuj mia /triżdy/.
oraz odmawiają troparion Wielkiego Piątku.
K. Wykupiłeś nas spod przekleństwa Prawa drogocenną Swoją Krwią; przybity gwoźdźmi do krzyża i włócznią przeszyty, stałeś się źródłem nieśmiertelności, Zbawicielu nasz, chwała Tobie.
Iskupił ny jesi ot klatwy zakonnyja cziestnoju Twojeju Krowiju: na Krestie prihwozdiwsia i kopijem probodsia, biezsmiertije istocził jesi cziełowiekom: Spasie nasz, sława Tiebie.
Diakon zwraca się do Kapłana, by rozpoczął Proskomidię.
D. Pobłogosław, ojcze.
K. Błogosławiony Bóg nasz + w każdym czasie, teraz i zawsze i na wieki wieków.
D. Amen.
Błahosłowi, władyko.
Błahosłowien Boh nasz + wsiehda, nynie i prisno i wo wieki wiekow.
Amiń.
Kapłan włócznią robi trzykrotnie znak krzyża na pierwszej Prosforze.
K. Na pamiątkę Pana i Boga i Zbawiciela naszego Jezusa Chrystusa (3x).
W wospominanije Hospoda i Boha i Spasa naszeho Iisusa Chrysta /triżdy/.
Wbija włócznię w prawy bok Prosfory.
K. Jak baranek na rzeź prowadzony.
Jako owczia na zakolenije wiediesia.
Diakon, trzymając w prawej ręce Orarion, w odpowiedzi na to i każde następne cięcie Baranka mówi:
D. Do Pana módlmy się.
Hospodu pomolimsia.
Następnie w lewy bok.
K. Jak owca niema wobec strzygących ją, tak on nie otworzył ust swoich.
I jako ahniec nieporoczien, priamo strihuszcziaho jeho biezhłasien, tako nie otwierzajet ust swoich.
Potem w górny.
K. Po udręce i sądzie został usunięty.
Wo smirenii jeho sud jeho wziatsia.
Wreszcie w dolny.
K. A kto się przejmie jego losem.
Rod że jeho kto ispowiest'.
Po tym wszystkim Diakon mówi:
D. Wyjmij, ojcze.
K. Tak gładzono go z krainy żyjących.
Wozmi, władyko.
Jako wziemletsia ot ziemli żywot jeho.
Kapłan podcina Baranka z prawej strony Prosfory, wyjmuje go i kładzie na Diskosie.
D. Dokonaj ofiary, ojcze.
Pożri, władyko.
Kapłan odwraca Baranka miąższem do góry i nadcina go na krzyż.
K. Składa się w ofierze Baranka Bożego, Który bierze na siebie grzechy świata za jego życie i zbawienie.
D. Przebij, ojcze.
Żretsia Ahniec Bożyj, wziemlaj hrech mira, za mirskij żywot i spasienije.
Probodi, władyko.
Kapłan odwraca Baranka i przebija go.
K. Jeden z żołnierzy włócznią przebił Mu bok i natychmiast wypłynęła krew i woda. Zaświadczył to ten, który widział, a świadectwo jego jest prawdziwe.
Jedin ot woinow kopijem rebra jeho probodie, i abije izydie krow’ i woda: i widiewyj swidietelstwowa i istinno jest’ swidietielstwo jeho.
PRZYGOTOWANIE WINA I WODY
Diakon wlewa do Kielicha wino zmieszane z kilkoma kroplami wody.
D. Błogosław, ojcze, to święte połączenie.
Błahosłowi, władyko, swiatoje sojedinienije.
Kapłan błogosławi.
PRZYGOTOWANIE CZĄSTECZEK KOMEMORACYJNYCH
a) Kapłan wycina w drugiej prosforze cząsteczkę w kształcie trójkąta na cześć świętej Bogurodzicy.
K. Na cześć i wspomnienie wielce błogosławionej Pani naszej, Bogurodzicy i zawsze Dziewicy Maryi. Za Jej przyczyną przyjmij, Panie, tę ofiarę na Swój niebieski Ołtarz.
W cziest’ i pamiat’ Prebłahosłowiennyja Władyczicy naszeja Bohorodicy, i Prisnodiewy Marii, jejaże molitwami priimi, Hospodi, żertwu siju w preniebiesnyj Twoj żertwiennik.
I wziąwszy cząstkę umieszcza ją po prawej stronie Baranka, mówiąc:
K. Stanęła Królowa po Twojej prawicy, ubrana w szaty przetykane złotem i przyozdobiona.
Predsta Carica odiesnuju Tiebie, w rizy pozłaszczienny odiejana, preukraszenna.
b) Następnie Kapłan wycina z trzeciej prosfory cząsteczkę na cześć świętych, których wspomina. Takich cząsteczek wycina dziewięć i umieszcza je po lewej stronie Baranka w trzech rzędach po trzy cząsteczki z góry na dół.
1. Czcigodnego, sławnego proroka i poprzednika Pana, Jana Chrzciciela.
2. Świętych sławnych proroków: Mojżesza i Aarona, Eliasza i Elizeusza, Dawida i Jessego, świętych trzech Młodzieńców i proroka Daniela oraz wszystkich świętych proroków.
3. Świętych sławnych i wielce chwalebnych apostołów Piotra i Pawła i wszystkich pozostałych świętych apostołów.
4. Świętych ojców naszych biskupów: Bazylego Wielkiego, Grzegorza Teologa, Jana Złotoustego, Atanazgo i Cyryla, Mikołaja z Mir Licyjskich, (dodaje się świętych biskupów czczonych w danej okolicy) i wszystkich świętych biskupów.
5. Świętego apostoła i archidiakona Stefana, świętych wielkich męczenników Dymitra, Jerzego, Teodora oraz wszystkich świętych męczenników i męczennic: Tekli, Barbary, Kyriacji, Eufemii, Parascewy, Katarzyny i wszystkich Świętych męczennic.
6. Świętych i bogonośnych ojców naszych: Antoniego, Eutymiusza, Sawy, Onufrego, Atanazego z Atosu, Antoniego i Teodozego Pieczerskich i wszystkich świętych ojców i świętych matek: Pelagii, Teodozji, Anastazji, Eupraksji, Febronii, Teodulii, Eufrozyny, Marii Egipcjanki i wszystkich świętych matek.
7. Świętych i cudotwórców bezintere-sownych Kosmy i Damiana, Cyrusa i Jana, Pantalejmona i Hermolausa i wszystkich świętych bezinteresownych.
8. Świętych i sprawiedliwych przodków Zbawiciela, Joachima i Anny, świętego N. (wspomina się świętego dnia oraz świętego patrona świątyni), świętych równych apostołom Cyryla i Metodego, nauczycieli Słowian, świętego równego apostołom wielkiego księcia Włodzimierza i wszystkich świętych, za ich pośrednictwem spójrz na nas, Boże.
9. Na cześć i pamiątkę świętego ojca naszego Bazylego Wielkiego, arcybiskupa Cezarei Kapadockiej.
Cziestnaho sławnaho proroka, predtieczi i Krestitiela Ioanna.
Swiatych sławnych prorokow: Moisieja i Aarona, Ilii i Jelissieja, Dawida i Iessieja: swiatych trijech otrokow, i Daniiła proroka i wsiech swiatych prorokow.
Swiatych sławnych i wsiechwalnych apostołow Pietra i Pawła i proczich wsiech swiatych apostołow.
Iże wo swiatych otiec naszych swiatitielej: Wasilija Wielikaho, Hrihorija Bohosłowa i Ioanna Złatoustaho: Afanasija i Kiryłła, Nikołaja Mirlikijskaho: imia rek i wsiech swiatych swiatitielej.
Swiataho apostoła, pierwomuczienika i archidijakona Stiefana, swiatych wielikich muczienikow: Dimitrija, Hieorhija, Fieodora Tirona i Fieodora Stratiłata, i wsiech swiatych muczienik, i muczienic: Fiekły, Warwary, Kiriakii, Jewfimii i Paraskiewy, Jekatieriny i wsiech swiatych muczienic.
Prepodobnych i bohonosnych otiec naszych: Antonija, Sawy, Onufrija, Afanasija Afonskaho, Antonija i Feiodosija Pieczierskich i wsiech prepodobnych otiec, i prepodobnych matierej: Piełahii, Fieodosii, Anastasii, Jewpraksii, Fiewronii, Fieodulii, Jewfrosinii, Maryi Jehiptianyni, i wsiech swiatych prepodobnych matierej.
Swiatych i cziudotworcew biezsrebrennik Kosmy i Damiana, Kira i Ioanna, Pantaleimona i Jermołaja, i wsiech swiatych biezsrebrennikow.
Swiatych i prawiednych bohootiec Ioakima i Anny: i swiataho imia rek, (jehoże jest’ chram i jehoże jest’ dień) swiatych rawnoapostolnych Miefodija i Kiryłła, uczitielej słowienskich: swiataho rawnoapostolnaho wielikaho kniazia Władimira, i wsiech swiatych, ichże molitwami posieti ny, Boże.
Iże wo swiatych otca naszeho Wasilija Wielikaho, archijepiskopa Kiesarii Kappadokijskija.
c) Następnie Kapłan wycina z czwartej prosfory cząsteczki na wspomnienie żywych. Na pierwszym miejscu za hierarchię i duchowieństwo.
Pamiętaj, Panie miłujący człowieka, o całym episkopacie prawowiernym, Jego Świątobliwości ojcu naszym i Arcykapłanie Powszechnym N., Papieżu Rzymskim, i o wszystkich świątobli-wych Patriarchach prawowiernych, Metropolicie (albo Arcybiskupie lub Biskupie) naszym N., wszystkich kapłanach, diakonach w Chrystusie, i całym stanie kapłańskim, (w klasztorze: Archimandrycie, lub Igumenie N.), o całej wspólnocie i odprawiających razem z nami kapłanach, diakonach i wszystkich braciach naszych, których, Najłaska-wszy Panie, w swoim miłosierdziu powołałeś do Swojej wspólnoty.
Pomiani, Władyko Cziełowiekolubczie, wsiakoje jepiskopstwo prawosławnych, Hospodina i otca naszeho swiatiejszaho Wsielenskaho Archijereja imia rek, Papu Rimskaho, i swiatiejszyja prawosławnyja patriarchi, i Mitropolita (ili Archijepiskopa ili Episkopa) naszeho imia rek, cziestnoje preswitier-stwo, wo Christie dijakonstwo, i wies’ swiaszczienniczieskij czin: (aszczie wo obitieli: Archimandryta, ili Ihumena imia rek), bratiju i sosłużebniki nasza, swiaszczienniki, dijakony, i wsiu bratiju naszu, jaże prizwał jesi wo Twoje obszczienije, Twoim błahoutrobijem, wsiebłahij Władyko.
Wspomina władze państwowe, modląc się:
Pamiętaj, Panie, o naszych władzach państwowych i całym wojsku.
Pomiani, Hospodi, predierżaszczija własti nasza i wsie woinstwo.
Następnie wyjmuje cząsteczki za każdego żywego, za którego chce się modlić i umieszcza je pod Barankiem.
Pamiętaj, Panie, o N.
Pomiani, Hospodi, imia rek.
d) I wreszcie z piątej prosfory wyjmuje Kapłan cząsteczki na wspomnienie zmarłych.
Na wspomnienie i odpuszczenie grzechów świątobliwych Patriarchów prawowiernych i fundatorów tego kościoła (w klasztorze: tego świętego klasztoru).
O pamiati i ostawlenii hrechow Swiatiejszych Patriarchow prawosławnych i błażennych sozdatielej swiataho chrama sieho (aszczie wo obitieli: swiatyja obitieli sieja).
Na wspomnienie każdego zmarłego wyjmuje cząsteczkę.
Pamiętaj, Panie, o zmarłym słudze swoim N.
Pomiani, Hospodi, imia rek.
Cząsteczka za wszystkich zmarłych.
A także o wszystkich prawowiernych ojcach i braciach naszych, którzy zasnęli w nadziei zmartwychwstania, życia wiecznego i wspólnoty z Tobą, Panie miłujący człowieka.
I wsiech w nadieżdie woskresenija, żyzni wiecznyja i Twojeho obszczienija usopszych prawosławnych otiec, i bratij naszych, Cziełowiekolubczie Hospodi.
Kapłan wyjmuje cząsteczkę za samego siebie.
Pamiętaj, Panie, o mnie niegodnym i przebacz mi wszelkie grzechy dobrowolne i niedobrowolne.
Pomiani, Hospodi, i moje niedostoinstwo, i prosti mi wsiakoje sohreszehnije wolnoje i niewolnoje.
MODLITWA KADZIDŁA
Diakon bierze Kadzielnicę, zasypuje kadzidłem i zwraca się do Kapłana:
D. Pobłogosław, ojcze, kadzidło. Do
Pana módlmy się!
Błahosłowi, władyko, kadiło. Hospodu pomolimsia.
Kapłan błogosławi kadzidło.
K. Ofiarujemy Ci kadzidło, Chryste Boże nasz, na wdzięczna wonność duchową. Zechciej je przyjąć na Swój Ołtarz ponadniebianski i ześlij nam nawzajem łaskę Przenajświętszego Swego Ducha.
Kadiło Tiebie prinosim, Christie Boże nasz, w woniu błahouchanija duchownaho, jeże prijem w preniebiesnyj Twój żertwiennik, woznisposli nam błahodat’ Preswiataho Twojeho Ducha.
PRZYKRYCIE DARÓW
Kapłan okadza Gwiazdę i umieszcza ją na Diskosie.
D. Do Pana módlmy się.
K. Gwiazda przyszła i zatrzymała się, gdzie było Dziecię.
Hospodu pomolimsia.
I priszedszy zwiezda, sta wierchu, idieże be Otroczia.
Tak samo pierwszy mały Welon: po okadzeniu umieszcza go na Gwieździe.
D. Do Pana módlmy się.
K. Pan króluje: oblókł się w majestat, Pan przywdział potęgę i nią się przepasał: tak utwierdził świat, że się nie zachwieje. Twój tron niewzruszony od wieczności, Ty jesteś od wieków, o Boże. Podnoszą rzeki o Panie, rzeki swój głos podnoszą, rzeki swój szum podnoszą. Ponad szum wód rozległych, ponad potęgę morskiej kipieli potężny jest Pan na wysokościach. Świadectwa Twoje są bardzo godne wiary; domowi Twojemu przystoi świętość po wszystkie dni, o Panie!
Hospodu pomolimsia.
Hospod’ wocarisia, w lepotu oblecziesia: oblecziesia Hospod’ w siłu i prepojasiasia. Ibo utwierdi wsielennuju, jaże nie podwiżytsia. Hotow prestoł Twój ottole, ot wieka Ty jesi. Wozdwihosza reki, Hospodi, wozdwihosza reki hłasy swoja: wozmut reki sotrenija swoja, ot hłasow wod mnohich. Diwny wysoty morskija, diwien w wysokich Hospod’. Swidienija Twoja uwieriszasia zieło. Domu Twojemu podobajet swiatynia, Hospodi, w dołhotu dnij.
Drugi mały Welon umieszcza na Kielichu.
D. Do Pana módlmy się. Przykryj, ojcze.
K. Potęga Twoja, Chryste, przykryła niebiosa i cała ziemia napełniła się Twoją chwałą.
Hospodu pomolimsia. Pokryj, władyko.
Pokry niebiesa dobrodietiel Twoja, Christie, i sławy Twojeja ispołń ziemlia.
Tak samo postępuje z dużym Welonem i przykrywa nim Diskos i Kielich.
D. Do Pana módlmy się. Przykryj, ojcze.
K. Osłoń nas Swymi skrzydłami i oddalaj od nas wszystkich wrogów i przeciwników, daj nam, Panie, spokojne życie, zmiłuj się nad nami i nad Swoim światem i zbaw dusze nasze, bo jesteś dobry i miłujący człowieka.
Hospodu pomolimsia. Pokryj, władyko.
Pokryj nas krowom kriłu Twojeju, otżeni ot nas wsiakaho wraha i supostata. Umiri naszu żyzń, Hospodi, pomiłuj nas i mir Twoj, i spasi duszy nasza, jako błah i cziełowiekolubiec.
Kapłan robi trzy pokłony, okadzając Dary.
K. Błogosławiony Bóg nasz, Który tak sobie upodobał, chwała Tobie (3x).
Błahosłowien Boh nasz, sice błahowoliwyj, sława Tiebie /triżdy/.
Za każdym razem Diakon kończy:
D. W każdym czasie, teraz i zawsze i na wieki wieków.
Wsiehda, nynie i prisno i wo wieki wiekow, amiń.
MODLITWA NA PRZYNIESIENIE DARÓW
D. Odmówmy modlitwę na przyniesienie czcigodnych Darów.
O predłożennych cziestnych darech Hospodu pomolimsia.
Kapłan okadzając Dary, odmawia modlitwę.
K. Boże, Boże nasz, który zesłałeś Chleb z nieba, Pokarm dla całego świata, Pana naszego i Boga, Jezu-sa Chrystusa, Zbawiciela, Odkupiciela i Dobroczyń-cę, Który nas błogosławi i uświęca, pobłogosław to Przyniesienie Darów i przyjmij je na ponadnie-biański Swój Ołtarz. Pamiętaj, Panie, w Swej dobroci i miłości do czło-wieka, o przynoszących i o tych, za których je przyniesiono. Spraw, byś-my nienagannie dokonali świętej czynności sprawo-wania Twych Bożych tajemnic.
Albowiem święte i pełne uwielbienia jest wielce chwalebne i wspaniałe imię Twoje, Ojca i Syna i Świę-tego Ducha, teraz i zawsze i na wieki wieków, amen.
Boże, Boże nasz, niebiesnyj chleb, piszcziu wsiemu miru, Hospoda naszeho i Boha Iisusa Chrysta, posławyj Spasa i Izbawitiela i Błahodatiela, błahosłowiaszczia i oswiaszcziajuszczia nas, Sam błahosłowi predłożenije sije i priimi je w preniebiesnyj Twój żertwiennik. Pomiani, jako błah i cziełowiekolubiec, priniesszych i ichże radi priniesosza: i nas nieosużdieny sochrani wo swiaszcziennodiejstwii bożestwiennych Twoich tain.
Jako swiatisia i prosławisia precziestnoje i wielikoje imia Twoje, Otca i Syna i Swiataho Ducha, nynie i prisno i wo wieki wiekow, amiń.
ROZESŁANIE
Kapłan odmawia modlitwę Rozesłania.
K. Chwała Tobie, Chryste Boże, Nadziejo nasza, chwała Tobie.
D. Chwała Ojcu i Synowi i Świętemu Duchowi, i teraz i zawsze i na wieki wieków, amen.
Panie, zmiłuj się (3x). Pobłogosław, ojcze.
K. (W niedzielę: Zmartwychwstały) Chrystus, prawdziwy Bóg nasz, za pośrednictwem przeczystej Swej Matki, świętego ojca naszego Bazylego Wielkiego, arcybiskupa Cezarei Kapadockiej i wszystkich świętych, niech się zmiłuje nad nami i zbawi nas, gdyż jest dobry i miłujący człowieka.
D. Amen.
Sława Tiebie, Christie Boże, Upowanije nasze, sława Tiebie.
Sława Otcu i Synu i Swiatomu Duchu, i nynie i prisno i wo wieki wiekow, amiń..
Hospodi, pomiłuj /triżdy/. Błahosłowi.
/Aszczie ubo jest’ niediela: Woskresyj iz miertwych/ Aszczie że ni: Christos, istinnyj Boh nasz, modlitwami Preczistyja Swojej Matiere, iże wo swiatych otca naszeho Wasilija Wielikaho, archijepiskopa Kiesarii Kappadokijskija, i wsiech swiatych, pomiłujet i spasiet nas, jako błah i cziełowiekolubiec.
Amiń.
